Ný saga - 01.01.1997, Page 89

Ný saga - 01.01.1997, Page 89
Már Jónsson Síðustu misseri S Ama Magnússonar Við tökum nú til að gjörast gamlir menn. ÁM 63 ára' ftir að Árni Magnússon náði hand- ritum sínum og skjölum með ærinni fyrirhöfn úr klóm tollþjónustunnar í Kaupmannahöfn haustið 1720 sat hann löng- um stundum í rúmgóðum prófessorsbústað sínum í Stóra Kanúkastræti við að koma fyrir feng sínum frá undangengnum áratugum. Hann átti vel yfir tvö þúsund handrit og handritsbrot, en forn skjöl og skjalauppskrift- ir voru á annan tug þúsunda. Árni vissi sem var að hann yrði ekki eilífur og vildi búa svo í haginn að safn hans yrði aðgengilegt í þágu ís- lenskra fræða og þjóðarinnar allrar.2 Frágang- ur varð að vera góður og allt á sínum stað, en skráningu lét hann bíða. Stúss Flokkun handritanna átti hug Árna allan eft- ir að hann fékk þau heim. Hann byrjaði á því að athuga hvort allt hefði borist og í apríl 1723 reif hann í sundur skrá yfir handrit sem hann skildi eftir á íslandi haustið 1712. Skrá- in var að mati hans ófullkomin og hefur varla verið meira en fáein orð um hvert handrit, en nógu ítarleg var hún til þess að hann saknaði góðra gripa.3 Eiginlegri skráningu með ná- kvæmri lýsingu skinnhandrita sinna hafði hann byrjað á í Skálholti árin 1707-1709, en tók til við hana að nýju árið 1727. Uppröðun var ábótavant miðað við ströngustu flokkun í okkar skilningi, en ákveðinni hugmynd engu að síður fylgt nokkuð vandlega. Hafist var handa á guðfræðilegum verkum að hætti sam- tímans, því fyrst komu Stjórn, Rómverja sögur og Gyðinga saga, heilagra manna sögur og ýmis guðfræðirit. Pá fylgdu konungasögur með fróðleiksrit og biskupasögur í bland, Sturlunga saga og íslendingasögur með lygi- sögur og biskupasögur inn á milli. Síðan komu Eddur og annálar, lygisögur, fróðleiksrit og tímatalsbækur, Karlamagnús saga, Piðreks saga, Alexanders saga og Bretasögur, en lest- ina rak Konungs skuggsjá * Röð bókmenntagreina er ekki sú sama og þegar Jón Ólafsson frá Grunnavík skráði handritasafnið að Árna látnum, hvort sem það var vegna þess að Árni breytti skipulag- inu þegar hann raðaði í hillur og kistur eftir brunann mikla haustið 1728 eða að björgun- araðgerðir hafi komið róti á röðina. Hið fyrra er sennilcgra og samkvæmt því er Árni höf- undur að því kerfi sem handritum hans er raðað el'tir enn þann dag í dag - reyndar á tveimur stöðum í heiminum. Um leið skipti hann handritunum eftir stærð, þannig að handrit í arkarbroti (fol.) stóðu sér, handrit í kvartó (4to) sér, sem og handrit í octavo (8vo) og duodecimo (12mo). Fyrstar í arkarbroti eru til að mynda konungasögur, þá íslend- ingabók og Landnáma, íslendingasögur, lygi- sögur og biskupasögur, Stjórn og heilagra manna sögur, Snorra Edda, Konungs skugg- sjá og annálar, tímatalsrit og máldagar, en að lokum miðaldalög.5 Skinnhandrit voru stofninn í safninu og þau lét Árni óáreitt nema hann þættist vita að handrit væri sett saman úr tveimur handrit- um, svo sem Örvarodds saga (AM 344 a 4to) og Alexanders saga (AM 519 a 4to). Slík handrit tók hann í sundur. Handrit sem hann fékk í bútum sameinaði hann ekki ef hlutarn- ir hentuðu l'lokkun hans, svo sem Hauksbók sannar (AM 371, 544 og 675 4to), en raðaði 87
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116

x

Ný saga

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Ný saga
https://timarit.is/publication/806

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.