Ritmennt - 01.01.2005, Blaðsíða 31

RITMENNT
HIMNABRÉF ÖMMU MINNAR
skrifað. Eitt hið fyrsta af þessum bréfum á
að vera skrifað af Lentulusi prókonsúl um
Jesúm, hvernig hann var og starfaði. Annað
bréf átti að vera komið frá Pílatusi. Hann
skrifaði um dauða Jesú og þau undur, sem
þá gerðust.
í borginni Edessa í Sýrlandi kom fram
himnabréf og varð til með umræddum hætti:
Borgin varð lrristin árið 170 e. Kr. Þá lcom
upp sú saga, að lconungurinn þar, Ulcama
hét hann og var uppi á dögum Krists, varð
mjög veikur. Slcrifaði hann Kristi og hað
hann um lijálp. Kristur svaraði bréfi lians
og tjáði honum, að liann gæti elclci lcomið
sjálfur til hans, en hann slcyldi senda einn
lærisveina sinna til hans honum til hjálpar.
Elclci vitum við annað um efni þessa bréfs.
En á lcirlcjuþingi í Róm 496 var samþylclct,
að öll bréf til Jesú og frá honum væru til-
búningur (apolcrýfar). Af þessu orðalagi má
ráða, að fleiri slílc bréf lrafi verið í umferð á
þeirn tíma. En þrátt fyrir þennan dóm eða
samþyklct, varð fljótlega samið nýtt himna-
bréf, sem var sagt, að Kristur sjálfur hefði
ritað.
Árið 584 var nýtt himnabréf á ferðinni á
balearíslcu eyjunni Ibiza. Yinsentius bislcup
gerði það heyrinlcunnugt. Átti Kristur að
lrafa sent það niður til jarðarinnar. Ýmsir
prestar virðast hafa trúað á þessi bréf og
viðulcennt þau sem sannindi. Licinianus,
bislcup í Kartagó, slcrifar öðrum bislcupi á
svipuðum tíma og lcvartar yfir því við liann,
að bislcup trúi á bréf eitt, sem eigi að vera
slcrifað af sjálfum Kristi. Licinianus sannar,
að það sé falsbréf og heiðið, af því að það
noti liina gyðinglegu hannhelgi á sunnudög-
um með mörgum hótunum um refsingu. En
það stendur í bréfinu, að halda beri sunnu-
daginn heilagan, því að á þeim degi liafi
Kristur risið upp frá dauðum. - Kirlcjuþingið
í Lateran 745 brennimerlcti himnabréfin
sem guðlast, en allt lcom fyrir elclci.
Nú hefur lcomið í ljós, að seinni tíma
liimnabréf talca fram, að elclcert megi vinna
á sunnudögum. Sá dagur eigi að vera helgur.
Jafnframt er hvatt til þess, að fóllc gangi til
lcirlcju og fari með bænir. Þeir, sem það geri,
liljóti náð Krists og hann gefi þeim gleði,
frið og heilbrigði. Þeir, sem fara elclci eftir
þessu, hljóti verra af og er jafnvel hótað með
milclum refsingum. Þetta lcemur einnig vel
fram í Hb ömmu minnar.
Ýmis afbrigði um sunnudagshelgina hafa
lcomið fram í bréfum í Rúmeníu og Litla-
Rússlandi. Sagt er, að rúmenslca bréfið hafi
fundizt á Olíufjallinu fyrir frarnan lílcneslci
af Milcael erlciengli. Hið rússneslca fannst
í Britania á Olíufjallinu fyrir framan sama
lílcneslci.
Knut Hermundstad hirtir í ritgerð sinni
afrit af dönslcu himnabréfi. Síðan tekur
hann upp norska útgáfu af bréfinu, og er
hún einnig næsta lílc dönslcu gerðinni.
Til eru margs lconar frásagnir um bréf
eitt, sem sagt er, að hafi fallið af himnum
á altari álcveðinnar lcirlcju eða á álcveðinn
lcirlcjugarð. Jafnvel gátu háttsettir menn, til
dæmis Leó páfi eða Karl milcli, dreift því
- eða jafnvel engill. Var það þá venjulega
Milcael erlciengill.
Himnabréfin hvetja lesara sína til að
lralda sunnudaginn umfram allt lreilagan
og fylgja álcveðnum dyggðum. Elzti latneslci
textinn frá 789 réttlætir sunnudagshelgina
þegar sem inngang fyrir sunnudagsmessu
í Bobbio-messubólc (um 700) með því, að
allir stórviðburðir liafi átt sér stað á sunnu-
27