Ritmennt - 01.01.2005, Blaðsíða 143

Ritmennt - 01.01.2005, Blaðsíða 143
RITMENNT ODDUR NORSKI OG NÝJA TESTAMENTIIÐ 1540 fengið löggildingu á alþingi.46 Gera má ráð fyrir, að þeir frændur liafi litið á ísland sem hérað í Noregi fremur en sérstakt ríki. í biskupstíð sinni jók Gottskálk eignir stóls- ins um 21 hundruð hundraða og var það ófafé.47 Gottskálk biskup átti að minnsta kosti tvö ef ekki þrjú börn, þau Kristínu (um 1490-um 1578), sem í flestum heimildum er talin elst, með Valgerði Jónsdóttur, Odd (1495/6?—1556) og ef til vill Guðrúnu með Guðrúnu Eiríksdóttur.48 Hann gerði Kristínu dóttur sína afar vel úr garði, þegar hún árið 1508 gekk að eiga sunnlenskan höfðingja, Þorvarð Erlendsson (d. 1513), sýslumann og lögmann sunnan og austan.49 í kaupmála gekk biskup mjög tryggilega frá fjárhag dótt- ur sinnar, „gifti hana svo í helmingafélag til alls þess fjár er þá átti hann [Þorvarður] eða eigandi að yrði með erfðum eða öðrum hlutum".50 Gaf Gottskálk Kristínu í heim- anfylgju þrjú hundruð hundraða í jörðum og tvö hundruð hundraða í lausafé af pen- ingum Hólastóls. Taldist þetta vera löggjöf og lögðu prestar Hólabiskupsdæmis blessun sína yfir þessa ráðstöfun, enda hafði stað- argóssið aukist um 9 hundruð hundraða í jörðum og önnur 9 hundruð hundraða í lausagóssi síðan Gottslcálk tók við biskups- embætti laust fyrir aldamótin 1500.51 í kaupmálabréfi þeirra Kristínar og Þorvarðar er reyndar kveðið á um, að Kristín legði 5 hundruð hundraða í jörðum og 2 hundruð hundraða í lausum aurum til þessa hjónalags.52 Hafa því faðir hennar eða móðurfrændur væntanlega bætt þarna við 2 hundruðum hundraða af eigin fé. Sömuleiðis tryggði Gottskálk biskup vand- lega hag dóttur sinnar með kaupmálabréfi, þegar hún giftist seinni manni sínum, Jóni Einarssyni sýslumanni að Geitaskarði í Húnavatnssýslu. Lét biskup m.a. af hendi við hana jörðina Ey á Skagaströnd, sem metin var til 60 liundraða.53 Af þessum gjörningum má sjá, hversu vel norsldr höfðingjar gættu hagsmuna dætra sinna og frændkvenna. Þetta er einnig góður vitn- isburður um þann hug, sem Gottskálk bar til dóttur sinnar, og siðvenjur í fjölskyldu hans um fjárliag ungs fólks, sem kornið var á giftingaraldur. Ekki eru til lieimildir um það í íslensltum sltjölum að Gottskálk biskup hafi gefið Oddi syni sínum löggjafir. Guðrúnar er hvergi getið í íslenzku forn- bréfasafni.54 46 JónHalldórsson, „Hólabiskupar I—II. XX. Hólabiskup Gottskálk Nilculásson" JS 69 fol. II (án blaðsíðu- tals). 47 Jón Halldórsson, „XX. Hólabiskup Gottslcálk Niltulásson" (án blaðsiðutals). Lögerfingjar tólcu í arf eftir biskup 1/10 af erfðafé og 1/4 af aflafé. D1 VIII, nr. 555, XII, nr. 131. 48 Páll Eggert Ólason, íslenzkar æviskrár II, bls. 11- 12. 49 Bogi Benediktsson, Sýslumannaæfir IV, bls. 234- 36. 50 DI VIII, nr. 194. 51 DI VIII, nr. 237, 253. 52 DI VIII, nr.194. 53 DI VIII, nr. 554. í kaupmálabréfi þeirra hjóna er kveðið á um, að Jón Einarsson leggi fram 7 hundruð hundraða í jörðum og lausafé, en Kristín 3 hundruð hundraða í jörðum og 2 hundruð hundraða í lausafé, og var það fé það, sem Gottskálk faðir hennar hafði áður gefið henni. DI VIII, nr. 415. 54 Jón Gizurarson og Jón Egilsson geta um Guðrúnu Gottskálksdóttur. Hún á að hafa verið festarmey Gizurar Einarssonar en eignast þríbura meðan hann var erlendis með Eysteini nokkrum Þórðarsyni. Jón Gizurarson segir hana hafa verið konu þversinnaða og hafi hún dáið að Reylcjum í Ölvesi hjá Oddi bróð- ur sínum. Jón Gizurarson, „Ritgjörð", bls. 689; Jón Egilsson, „Biskupa annálar", bls. 84. Óneitanlega er noltkur slúðurkeimur af þessari frásögn. í reiknings- 139
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172

x

Ritmennt

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ritmennt
https://timarit.is/publication/859

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.