Ritmennt - 01.01.2005, Blaðsíða 94

BIRGIR ÞÓRÐARSON
RITMENNT
eru einnig tvær stakar vísur, sem líklega eru
eftir Jakob. - Er þá upptalið það sem fundist
hefur prentað eftir hann.
í handriti því, ÍB 439 8vo, sem vikivaka-
kvæði Jakobs var prentað eftir, svo og stöku
vísurnar tvær, eru fleiri kvæði þar sem liöf-
undur er tilgreindur Jakob Jónsson. Fyrsta
kvæðið ber lieitið Aldarfregn, þar sem
fjallað er um þá góðu gömlu daga og þá sem
þá voru uppi.
Næsta kvæði handritsins hefur aðeins
titilinn Annaö kvæði, og er það áður nefnt
vikivakakvæði. Síðan kemur Þriðja kvæði,
tíu erindi með vikivakakveöandi, og Fjórða
kvæði, tólf erindi, sem einnig er ort undir
vikivakahætti. Þá ltoma stöku vísurnar, 1.
vísa og 2. vísa.
Fjórða kvæði og vísurnar stöltu eru ekki
merktar höfundarnafni, en virðast þó eiga
saman með fyrri kvæóunum, enda ber til
dæmis Fjórða kvæði nokkuð glögg liöf-
undareinkenni Jakobs.
Gunnvararsálmur, sem fyrr er nefnd-
ur, finnst í allmörgum handritum. Einnig
kvæðabálkur sem nefnist Langloka. Þá er
í handritasafni Landsbóltasafns kvæðisbrot
án titils, (erfiljóð), sem sagt er vera eftir
Jakob á ísólfsstöðum, auk nokkurra vísna-
brota sem gætu verið kafli úr Jjóðabréfi.
Fleira hefur ekki fundist af kveðskap Jaltobs
Jónssonar, en telja má nokltuð víst að hann
hafi ort talsvert meira en hér er greint frá.
Kemur þar hvort tveggja til að eitthvað af
ltvæðum hans ltann að vera til í handriti og
jafnvel á prenti, þótt höfundar sé eltlti getið,
og einnig er næsta líltlegt að eitthvað sé að
fullu glatað af ltveðsltap hans. Yeltur það
sannast sagna noltltra furðu hversu lítinn
fróðleilt er hægt að finna um Jaltob Jónsson
og ltveðsltap hans í samtímaheimildum eða
frá síðari tímum, eltld síst þegar það er haft
í huga hversu margir hafa fundið hjá sér
livöt til að varðveita ltveðsltap hans, eins og
hinar mörgu uppsltriftir af ltvæðunum sýna,
en alls hefur ritari þessa þáttar sltoðað 64
handrit með ltvæðum Jaltobs. - Virðist svo
sem ltveðsltapur Jaltobs Jónssonar hafi verið
ltunnari alþýðu manna, en meðal þeirra
er gengið höfðu menntaveginn. Má nefna
sem dæmi grein í tímaritinu Biöndu34 um
Magnús Pálsson, Vopnfirðing, sem lét eftir
sig handrit með broti af æfisögu sinni og
ýmsum kvæðauppskriftum. Er þar nefnd-
ur ltvæðafloltlturinn Islandsglaumur og til-
greint upphaf hans:
Hugsast mér að hreyfa ljóðum,
hýrlyndum til gamans fljóðum.
Kemur þar í ljós að um er að ræða
Aldaglaum Jaltobs Jónssonar, en höfund-
ur greinarinnar telur eltlti óhugsandi að
„Finnist það hvergi víðar" muni ltvæðið
vera eftir Magnús Pálsson. Það hafði þó
verið prentað noltltrum áratugum áður en
grein þessi var samin.
Þá er Jaltobs eltki getið í Rithöfundatali35
Hallgríms Jónssonar djáltna á Sveinsstöðum,
en hann nefnir þó ýmsa samtímamenn
hans.
Þess má þó geta til gamans, að séra Björn
Halldórsson í Laufási, sem þar var prestur
1853-82, hefur þeltltt til ltveðsltapar Jaltobs
34 Jón Jónsson: [Lífs- og æfisaga Magnúsar Pálssonar.]
Blanda IV, bls. 17-46. Þessi hluti frásagnarinnar er
eftir Jón Jónsson lækni, og er tilvitnunin á bls. 45.
35 Lbs 544-545 4to.
90