Ritmennt - 01.01.2005, Blaðsíða 33

Ritmennt - 01.01.2005, Blaðsíða 33
RITMENNT HIMNABREF OMMU MINNAR elcki sízt með hliðsjón af dönskum himna- bréfum og eins hinum íslenzku. Þessi grein er í ársriti Vastmanlands fornminnesfören- ing, nr. 36, sem út kom 1948. Höfundur hennar, Sven Drakenberg, setur þar fram skýrar hugmyndir um tilurð þessara bréfa. Drakenberg birtir þar himnabréf, staf- rétt og orðrétt. Fáum árum áður en hann birti grein sína, hafði hann fengið heimsókn manns, sem bað hann um aðstoð við að lesa skrif, sem hann átti. Hafði faðir hans, sem var látinn, beðið fjölskyldu sína að geyma það vandlega. Þetta skrif var með rithönd, sem ekki var slæm, en samt engan veginn auðveld aflestrar. Greinarhöfundur segir, að bréfið hafi litið út fyrir að vera um hundrað ára gamalt. Var fyrirsögn þess: Himmelsbrev. Tekur hann fram, að það sé skrifað með einkennilegri og óreglulegri stafsetningu og með engum greinarmerkj- um. Jafnvel hefur verið hlaupið yfir orð og orð. Eftir öllu að dæma var bréfið greinilega afskrift eftir einni eða fleiri mun eldri upp- skriftum. - Eigandi himnabréfsins upplýsti, að það hefði gengið í arf til rnargra kynslóða í bændastétt í sveitinni kringum Vásterás. Drakenberg birtir svo þetta himnabréf nákvæmlega eins og það var skrifað. Við lestur þess kemur í ljós, að það er náskylt þeim dönsltu hréfum, sem ég hef séð, enda er í uppliafi beinlínis sagt, að sami atburður og segir frá í framangreindum himnabréfum frá Haderslev og Ribe hafi gerzt við bæ, sem heitir Medelkieda og er ekki langt frá Kaupmannahöfn. Efnislega er lítill munur á þessum gerðum, en sá, sem hitti engilinn, lieitir Jónas í sænslca hréfinu, en Just, Peder, Jens eða Mads í dönsku bréfunum og einnig Just í liinu færeyslta. í sænska himnabréfinu er hvatt til kirkju- göngu, en það atriði er ajþckkt í íslenzku bréfunum. Vitna ég sérstaldega til Hb. Það lrljóðar svo í þessu bréfi: „och nár ni faren till Kyrltan sá sltolen i Jnttet ltrusa Edertt liár ty ded ár högfárd án doclt den Mennislta árát Jntet utan öpna din mörlta ögán och sltáda omltring dit blinda ocli mörlta Jertta nár du gár i mitt helga lrus till at bedja för dina synder dá lrar du nrera lrág till at ltrusa dit hár och upsátta din forbannade höga tápp Efter satans afmálning ty han fár Jclte behálla sit Eget lrornn i pannan för nrennisiorna onslta ltull ...." Þetta lrljóðar svo í Hb.: „að þier aa Sunnudogum Ecltert Erviðið, helldur með alúðarfullri Andagt gaangið í ltíjrltiu Guðs orð að læra, þier sltuluð eclti prýða yðar lraar til Lostasemi, Jrví þar nreð orðsaltast sindir og lestir, Drakenberg ræðir svo alnrennt unr himna- bréf í Svíþjóð, og tel ég rétt að víltja noltltuð að því, senr hann segir. Hann teltur fram, að þessi himnabréf séu nú orðin nrjög sjaldgæf. Það bréf, sem lrann birtir í grein sinni, er hið eina, sem hann hefur séð í Vástmanlands léni. Neðannráls vitnar hann í nrann, sem séð lrafði annað slíltt lrréf og lreyrt unr enn annað. Áður fyrr voru þessi bréf eltlti óalgeng. Eins getur hann þess, að frá 1860 og franr yfir 1880, séu þeltltt prentuð hinrna- bréf. - Næst teltur Drakenberg fram, að öll þau himnabréf, sem lrann veit um, séu sams ltonar og lrafi sama aðalefni. Það, sem einltennir þau fyrst og frenrst, er, að þau eru afrit af bréfi, senr fallið lrefur niður af lrinrn- inum og á að vera sltrifað af Kristi eða Guði. Inngangur að sjálfu bréfinu er sagan um, að nraður lrafi nrætt engli. Oftast er nraðurinn sagður lreita Just og engillinn vera Miltael. 29
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172

x

Ritmennt

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ritmennt
https://timarit.is/publication/859

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.