Ritmennt - 01.01.2005, Blaðsíða 77

Ritmennt - 01.01.2005, Blaðsíða 77
RITMENNT MUNNUR SKÁLDSINS annars fær. Neyðir konungur þá báða til að flytja hin lítilfjörlegu kvæði og þykir Þjóðólfs enn veigaminna. Þjóðólfur reiðist og minnir á að Halli hafi eklci hefnt föður síns en það hendir Halli á lofti og getur sagt auðmýkjandi sögu um hvernig Þjóðólfur át föðurbana sinn. Orðasennur af þessu tagi eru gott dæmi um hvernig munnurinn nýtist Islendingnum. Hann er helsta vopn hirðskálda og hirð- fífla og kemur eklci aðeins Halla í sess við hirðina, ávinnur honum hylli konungs og bjargar honum síðan frá afleiðingum eigin flónsku heldur nýtist hann honum einnig að lokum í þessu einvígi við Þjóðólf. Þó að Halli sé miklu grófari skemmtikraftur hefur hann greinilega sigur í þessum átökum við fágaðri starfsbróður sinn. Kannski vegna þess að munnur hans nær að vera hvort tveggja í senn, siðmenntaður og grófur. Merking merkingarlausra orða í vopnabúri Halla eru eklci aðeins hnyttin eða vel valin orð sem eru sett saman af hag- leilc og hafa djúpa merkingu. í þættinum tekst honum tvisvar að ná sér í fjármuni með bulli. Halli fær heilt þing í Danmörku til að þegja með því að fara með þulu sem enginn skilur: „Hlýði allir menn; mér er mikil máls þprf. Ek skal kæra of óðindælu mína sjálfs. Mér er horfin hein ok heinar sufl, nál ok skreppa ok allt skjóðu skrúð, þat er betra er at hafa en missa".21 Með þessu sannar hann að óvenjuleg hegðun og torskilin orð geta fengið fóllc til að hlusta. Ef til vill felst í þessu yfirlýsing um hlutverk hans sjálfs. Hegðun hans er yfirgengileg en hressandi, og kannski er það sá ferslti and- blær sem Haraldur lconungur heillast af. Síbyljuhávaðinn á danska þinginu er einnig dæmi um það hvernig munnurinn getur skapað truflun og ólcyrrð og minnir þar með á hina hættulegu hlið munnsins. Kjarni siðfágunar er málið, en of mikið tal verður að andhverfu sinni: Mörgæsahávaða þar sem enginn fær greint orð. Ógnin sem felst í munni hragðarefsins sést lílca vel í þætti Einars flugu í Sneglu- Halla þætti. Einar er ójafnaðarmaður sem aldrei hefur bætt mann fé, en Halli veðjar höfði sínu að hann muni fá bætur. Það telcst honum með því að ganga fyrir kon- ung og segja honum að hann hafi verið Þorleifur jarlaskáld í draumi, nítt Einar og muni ennþá noklcur orð. Síðan fer hann frá og tuldrar eitthvað sem enginn heyrir. Konungur segir þá Einari að bæta honum nokkru því að einn kviðlingur sem dreifist meðal manna og er síðan í minnum hafð- ur gæti orðið honum mun skaðlegri en að gjalda manngjöld. Slíkir lcviðlingar séu oft uppi meðan Norðurlönd séu byggð. Jafnvel tuldur getur haft rnikil áhrif, og þetta helst vel í hendur við það hvernig Halli notar merkingarlaus orð til að fá Dani til að hlusta. Merkingarleysan hefur líka sína merkingu og er enn eitt dæmið um vægi orðanna í vopnabúri slcáldsins, ólíkt hinum fáguðu hirðlcvæðum en lílca rudda- legum skrítlum Halla. Tuldur Halla er bara hávaði, og í raun er ræða hans á þinginu 21 Morkinskinna, bls. 245. Ég hef samræmt stafsetn- ingu sjálfur, miðað við siðvenjur Hins íslenska fornritafélags. 73
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172

x

Ritmennt

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ritmennt
https://timarit.is/publication/859

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.