Vera - 01.02.2002, Blaðsíða 56

ROSARIO ROBLES
konan sem breytti Mexíkóborg
Á strætum Mexíkóborgar segir fólk að Rosario Robles sé tiene muchos
casones, sem í beinni þýðingu kann að virðast fremur dónalegt, eða að
hún sé „í stórum nærbuxum." En lýsingin á sannarlega við fyrstu kon-
una sem gegnt hefur embætti borgarstjóra í þessari níu milljón manna
borg. Þegar litið er á afrekalista hennar kemur glögglega í Ijós hvers
vegna þetta orðtak, sem yfirleitt er notað um dugmikla karla, á við
þessa einstöku konu. Robles tók við borgarstjóraembættinu af Cuaut-
hémoc Cárdenas árið 1999, þegar hann sagði af sér á miðju kjörtíma-
bili til að bjóða sig fram til forseta. Á fimmtán mánaða setu í embætti
(vegna kosningalaga í Mexíkó varð hún að láta af störfum þegar kjör-
tímabil Cárdenas var útrunnið) setti hún jafnréttismál efst á pólitísk-
an forgangslista og tók ótrauð á umdeildum málum svo sem fóstureyð-
ingum, heilsugæslu fyrir konur, kynferðislegri mismunun og ofbeldi.
I bandaríska tímaritinu Ms í febrú-
ar/mars árið 2001, aðeins tveimur
mánuðum áður en Robles lét af emb-
ætti, kemur fram að heima fyrir naut
hún stöðugt vinsælda 60% kjósenda,
eða 11% fleiri en Cárdenas þegar vin-
sældir hans voru mestar, og skiptist það
nokkuð jafnt milii kynja. Konur dáðu
hana vegna þess að hún gætti velferð-
ar þeirra og karlar vegna þess að hún
tókst óhrædd á við þá og stóð þeim
fyllilega á sporði. Á embættisferli sín-
um gerði Robles róttækar breytingar til
hins betra á lögum er snerta málefni
kvenna og virti aö vettugi gamalgróið
karlaveldi stjórnmálanna. Fyrsta emb-
ættisverk hennar var að undirrita lög
sem heimiluöu að sekta fyrirtæki sem
kröfðust þungunarprófs af konum sem
komu í viðtal vegna ráðningar. Flún
stóð fyrir gagngerri endurskoðun á
iöngu úreltum lögum um borgararétt-
indi, þannig að mismunun á grundvelli
kyns, kynhneigðar, aldurs, kynþáttar og
trúarbragða er nú með öllu ólögleg.
„Fyrir okkur,” segir hún í viðtali við Ms,
„var þetta stórt framfaraskref þar sem
slík mismunun, sem var svo algeng í
samfélaginu, er nú refsiverð." Hún kom
líka á launajafnrétti meðal borgar-
starfsmanna - nokkuö sem jafnvel hef-
ur mætt harkalegum mótmælum í þró-
aðri samfélögum. Kvenlögregluþjónar
fengu til dæmis mun lægri laun en
karlkyns kollegar þeirra, en það er nú
liðin tíö. Heilbrigðismál kvenna voru
sömuleiöis í brennidepli á embættis-
tíma Robles. í Mexíkóborg er krabba-
mein í legi og leghálsi ótrúlega algengt
og í samvinnu við ýmis hlutlaus félaga-
samtök kom Robles upp færanlegum
stöðvum þar sem konum, aðallega í fá-
tækari borgarhverfum, var boöið upp á
ókeypis leghálsskoðun. Vegna þess, eins
og hún sagði, að „þær deyja vegna þess
að þær hafa ekki efni á að fara til kven-
sjúkdómalæknis." Hún kom líka á
strætisvagnaferðum úr miðborginni út
í úthverfin um helgar, en þá hætta
lestir aö ganga kl. eitt. Á meðan Robles
sat í embætti kom hún á laggirnar
vinnumarkaði til að aðstoða konur í at-
vinnuleit, svo og Kvennastofnuninni
(The Womens Institute), sem sam-
anstendur af 22 miðstöðvum sem ann-
ast heilsugæslu og þjónustu við konur
og börn víðsvegar um borgina. Og vita-
skuld hafa þessi afrek aflaö Robles
margra aðdáenda. „Hún er fyrirmynd,"
segir stjórnmálafræðingurinn Denise
Dresser, sem hefur sérhæft sig í málum
er snerta Mexikó. „Sem kona hefur hún
ákveðinn sveigjanleika og hún er víð-
sýn, auk þess að vera föst fyrir og afar
áræðin."
Robles er fædd i Mexíkóborg,
elsta dóttirin í sex barna hópi
miðstéttarforeldra og tók á
unga aldri að hafa áhuga á
stjórnmálum. í grunnskóla tók hún þátt
í ritgerðarsamkeppni þar sem spurt var:
Langar þig að verða foreseti og ef svo
er, hvers vegna? Svar hennar var: Að
sjálfsögðu og ég myndi leiðrétta rang-
lætiö í þjóðfélaginu og tryggja öllum
jöfn réttindi. Robles fékk fyrstu verð-
laun í samkeppninni og nú, nokkrum
áratugum síðar, er þess kannski ekki
langt að bíða að þessi draumur verði að
veruleika. Dresser telur að Robles verði
næsti forseti Mexíkó. „Hún er snjöll og
afar sjóuð í stjórnmálum og hún er líka
heiðarleg kona. Þetta gerir hana ósigr-
andi." Og Dresser er ekki ein um þetta
álit. „Fólk talar um Rosario sem næsta
forseta," segir Maria Fernandez Ortega,
56