Vera - 01.02.2003, Blaðsíða 33

Strákarnir berir að ofan
Það fyrsta sem ég gerði var að spjalla við nokkra af þátttakend-
um. Strákar sem taka þátt í svona keppni eru oft settir allir sem
einn undir sama hatt. Það er kannski ekki svo skrýtið að fólk fái þá
flugu í höfuðið að keppendur séu allir voða svipaðir, hugsi bara
um útlitið og séu ekkert allt of klárir, því ekki reyna framkvæmda-
aðilar að telja áhorfendum trú um annað. Keppendur eru í
tvígang sendir fram á brókunum og minnir slík sýning meira á
uppboð heldur en keppni af nokkru tagi. Síðan er tískusýning og
loks koma allir fram i smóking. Á milli atriða eru nokkur mynd-
bönd sýnd, t.d. strákarnir i innanhússklifri berir að ofan í galla-
buxum og strákarnir berir að ofan að borða pizzu. Myndskeiðin
þar sem þeir segja frá sjálfum sér eru ekki mjög upplýsandi, enda
hvert þeirra varla meira en tiu sekúndur að lengd.
Það sem er sýnt á sviðinu og í sjónvarpinu segir lítið um kepp-
endur en gefur til kynna furðulegar hugmyndir þeirra sem að
keppninni standa um hvernig karlmenn eigi að vera. Af mínu
spjalli við nokkra af keppendum virtist sem þeir væru töluvert ó-
líkir, strákarnir höfðu misjafnar skoðanir og ólíka sýn á lífið.
Einnig ber að hafa í huga að það sem sést í keppninni er afrakst-
ur mikillar slípunar á piltunum af hálfu keppnishaldara. Þeir er
sendir i Ijós, sendir i líkamsrækt, málaðir, klipptir og smurðir hátt
og lágt með olíu. Það sem við sjáum er ekki nauðsynlega hvern-
ig þeim þykir eðlilegast að hafa sig til undir venjulegum kring-
umstæðum. Þeir fara sennilega ekki allir í Ijós dags daglega, þeir
taka líklega ekki allir á sér bringuna og þeir klæða sig líkast til ekki
eins. En þetta kemur ekkert sérlega vel fram í keppninni, við sjá-
um bara sæta súkkulaðistráka sem virðast ekki eiga sér markmið
eða þrár sem ná út fyrir keppnina.
ÞETTA ER NOKKUÐ SNIÐÐUG HUGMYND - AÐ FÁ
STYRKTARAÐILA TIL AÐ GEFA VÖRUR SEM FYRIR-
SÆTUNUM ER GREITT MEÐ, SELJA AUGLÝSINGAR
TIL VIÐBÓTAR OG FÁ SVO FÓLK TIL AÐ GREIÐA
ÁÐÐGANGSEYRI TIL AÐ FYLGJAST MEÐ „KEPPNI"
( ÞVÍ SEM FÆST OKKAR GETA ÚTSKÝRT HVAÐ ER.
Er keppnin bara góðgerðafélag?
Þegar fegurðarsamkeppnir hafa verið settar í samhengi við hlut-
gervingu kvenna þá finnst sumum lausnin vera fólgin í því að
brydda upp á samskonar keppni fyrir karla. I því felst e.t.v. eitt-
hvað mótvægi, en engar úrbætur þar sem ástandið er einfald-
^ega gert jafn ömurlegt fyrir okkur öll. Engu að síður fannst
nokkrum áhorfendum sem ég talaði við að svona strákakeppni
væri í raun skref í átt til jafnréttis.
En hvað ætli vaki fyrir þeim sem að svona keppni standa?
Á heimasíðu Broadway, sem sér um bæði Herra og Ungfrú island,
segir að stúlknakeppnin (ekkert stendur um markmiðið með
strákakeppninni, en það er varla mjög ólíkt) sé fyrir „sjálfstæðar
ungar konur sem vilja læra og fá þjálfun í að ná markmiðum sín-
um", auk þess sem ætlunin er að keppendur láti „gott af sér leiða
í þágu líknarmála og góðgerðastarfsemi sem er aðalmarkmið al-
þjóðlegra fegurðarsamkeppna". Af þessu mætti ætla að Broad-
way væri í raun bara góðgerðafélag, rekið i þeim tilgangi að
hjálpa ungu fólki að láta drauma sina rætast, ásamt því að styðja
við bakið á öðrum félögum með álíka göfug markmið. Samt læð-
ist að mér sá grunur að keppnin gangi fyrst og fremst út á annað
en það sem að ofan er talið, nefnilega peninga.
Skiptagildi kynþokkans
Keppni af þessu tagi getur verið ágætis gróðalind ef rétt er að
málum staðið. Auglýsendur hópast að viðburðum sem þessum
og koma vel á þriðja tug fyrirtækja að keppninni á einn eða ann-
an hátt. Kynningarbæklingur keppninnar er lítið annað en aug-
lýsingar og er fyrirsætustarfið eitt af skylduverkum keppenda,
enda nauðsynlegt að fyrirtækin sem fjármagna keppnina fái eitt-
hvað fyrir sinn snúð. Einnig virðist sem hver keppandi sé í „eigu"
eða styrktur af einum eða tveimur auglýsendum. Aðgangshark-
an við að koma styrktaraðilum á framfæri er allt að því pínleg og
hún er að mestu leyti á kostnað keppenda. Fegurðarsamkeppni
er í raun bara afbrigði af módelskrifstofu, nema hvað þessar fyrir-
sætur fá ekki laun heldur vöruúttektir. Þetta er nokkuð sniðug
hugmynd - að fá styrktaraðila til að gefa vörur sem fyrirsætunum
er greitt með, selja auglýsingar til viðbótar og fá svo fólk til að
greiða aðgangseyri til að fylgjast með „keppni" í því sem fæst
okkar geta útskýrt hvað er.
Ekki er fegurð skilgreind í áðurnefndum auglýsingabæklingi,
né var drepið á merkingu hugtaksins á úrslitakvöldinu sjálfu. Það
á líklega sama við um fegurð og margt annað, hana er erfitt að
skilgreina en við berum kennsl á hana þegar henni bregður fyrir.
Fegurð er kannski að einhverju leyti að finna í keppnum af þessu
tagi en einskorðast engan veginn við þær, auk þess sem hún er
svo miklu, miklu meira en finna má á slíkum vettvangi.
Það er kannski ekkert slæmt í sjálfu sér að reynt sé að keppa í
einhverju sem er eiginlega ekki hægt að keppa i. En ef hægt er
um leið að telja fólki trú um að fegurð sé það sem birtist í fegurð-
arsamkeppnum, þá erum við í slæmum málum. Ef hægt er að
auki að telja fólki trú um að allt sem sé öðruvísi sé síðra, þá erum
við virkilega illa stödd.
Fríðu Rós Valdimarsdóttur og Kristbjörgu Konu Kristjánsdóttur eru
færðar bestu þakkir fyrir sín verk.
Helstu upplýsingar um
Herra og Ungfrú ísland
má finna á:
www.missiceland.is/herra
www.missiceland.is/ung-
fruisland
jItt
Klæddir til að heilla
vera / herra ísland / 1. tbl. / 2003 / 33