Vera - 01.02.2003, Blaðsíða 41

sem var nýkomið úr prentun og spurði
hátt og skýrt hver hefði undirritað rit-
stjórapistil með Frúin. Þeim var rnjög
brugðið og óttuðust smástund að þarna
hefði einhver gengið of langt. Síðar
bentu þeir mér á að ýmsir aðrir hefðu
mátt þola mun verri uppnefni. En upp-
nefnið sýnir að þeim hefur þótt þessi
stelpa hafa vigt. Svona eftir á að hyggja
finnst mér, ef eitthvað, að ég hafi frekar
tiplað á tánum í kringum suma til að
stuða ekki fólk senr stóð sig oft ekki sem
skyldi, meðvituð um það að annars yrði
ég álitin allt of stjórnsöm. Sjálfsagt urðu
mér líka á mistök í samskiptum, eins og
öllum sem í eldlínu standa. í hraða og
stressi hefur maður oft ekki þá aðgát
sem er þörf í nærveru sálar. Mér finnst
hins vegar þreytandi hvernig konum í
ábyrgðar- eða áberandi stöðum er al-
mennt stillt upp við vegg og þeim velt
UPP úr þeirri spurningu livernig þær
komi öðrum fyrir sjónir."
Fræðistörf íSvíþjóð
Hún segir reynslu sína úr fjölmiðlum
hafa leitt til þess að hún ákvað að rann-
saka ritstjórnarlegt sjálfstæði fjölmiðla
ut frá sjónarhóli mannréttindanna. „Ég
sotti um fræðimannsstöðu í þjóðarétti
v>ð lagadeildina í Lundi en til þess þurfti
eg að skrifa ítarlega greinargerð urn fyr-
uhugað rannsóknarverkefni. Ég tók mér
t*pt ár í það og sat á Þjóðarbókhlöð-
unni. Þar drakk ég í mig allt sem ég fann
um tjáningarfrelsið, sérstaklega eins og
það hefur verið túlkað í meðförum
hæstaréttar Bandaríkjanna. Það var
góður grunnur að byggja á því fáir hafa
rökstutt mikilvægi tjáningarfrelsisins
eins glæsilega og margir af þeim fram-
úrskarandi lögspekingum sem hafa átt
sæti í þeim rétti. Þegar ég hóf þessa
rannsókn varð ég þess áskynja að ýmsir
sérfræðingar í stjórnskipun eru meðvit-
aðir um þá ógn sem ritstjórnarlegu sjálf-
stæði fjölmiðla getur stafað af markaðs-
öflum, en eins og þessi réttur er almennt
verndaður í stjórnarskrám og alþjóðleg-
um mannréttindasáttmálum beinist
verndin að einstaklingi gagnvart ríkis-
undi sér vel í Lundi enda segir Herdís að
það sé engin goðsögn að í Svíþjóð sé
þægilegt að vera með börn.
Mannréttindi og femínismi
Herdís er þjóðréttarfræðingur og sér-
svið hennar eru mannréttindi. Megin-
viðfang doktorsritgerðar hennar er
hvort tjáningarfrelsisákvæði Mannrétt-
indasáttmála Evrópu sé raunveruleg
vernd á ritstjórnarlegu sjálfstæði fjöl-
miðla. En mannréttindi koma víða við
sögu, eins og til dæmis í jafnréttisbarátt-
unni. I fyrirlestri sem hún hélt á dögun-
um tók hún svo til orða að fjölgun
kvenna í stjórnmálum væri lýðræðisleg
Herdís er þjóðréttarfræð-
ingur og sérsvið hennar
eru mannréttindi. Megin-
viðfang doktorsritgerðar
hennar er hvort tjáningar-
frelsisákvæði Mannrétt-
indasáttmála Evrópu sé
raunveruleg vernd á rit-
stjórnarlegu sjálfstæði
fjölmiðla.
JAFNRÉTTISBARÁTTAN ER OG VERÐUR ÁFRAM YFIRFULL AF ALLS KYNS
ÞVERSÖGNUM. JAFNRÉTTI VERÐUR EKKI AÐ VERULEIKA NEMA KRAFAN
SÉ STÖÐUGT HÖFÐ UPPI. KEPPIKEFLIÐ ER EKKI ENDILEGA AÐ ALLIR SÉU
JAFNIR, EN AÐ TÆKIFÆRI SÉU JÖFN - OG SANNGIRNISSJÓNARMIÐ RÍKI.
valdi. Þennan vetur las ég einnig sígilda
höfunda á sviði tjáningarfrelsis, eins og
Milton og Mill, og var komin með grófa
yfirsýn yfir hvernig ég ætlaði að stilla
þessu vandamáli upp haustið 1996.“
Herdísi var boðin launuð fræði-
mannsstaða við lagadeildina í Lundi til
fjögurra ára. Fjölskyldan fiutti til Lund-
ar vorið 1997 en eiginmaður Herdísar
fór í framhaldsnám í Evrópurétti. Börn-
in voru orðin fjögur, á aldrinum 4 mán-
aða, 3 ára, 4 ára og 10 ára. Fjölskyldan
nauðsyn. Hefur hún alltaf verið meðvit-
uð um femínisma?
„Nei, áreiðanlega ekki,“ segir Herdís.
„En af fenginni reynslu vaknar áhugi.
Alveg eins og ég hóf að vinna doktors-
verkefni mitt vegna reynslu minnar af
útgáfu, þá hefur ýmislegt sem ég hef séð
og reynt orðið kveikjan að áhuga mín-
um á femínisma og jafnréttismálum al-
mennt.“ Hún segir að það að ganga í
gegnum hjónaskilnað og standa ein að
uppeldi fjögurra barna hafi til dæmis
vera / Herdfs / l. tbl. / 2003 / 41