Vera - 01.02.2003, Blaðsíða 29

litla íbúð, eitt herbergi og eldhús uppi á
lofti hjá einstaklega góðu og hjartahlýju
fólki sem studdi okkur á margvíslegan
hátt til að komast yfir erfiðan hjalla í lífi
okkar. Þarna var eldri maður sem ég
strax bast tilfinningaböndum og kallaði
afa. Hann var eini afinn sem ég kynntist
um ævina og ég tel að ég eigi honum
mikið að þakka og reyndar konununr
tveimur líka sem þarna bjuggu og hlúðu
að okkur. Fyrsta bernskuminning mín,
sem bókin hefst á, er frá fyrsta degi
mtnum í þessu húsi sem heitir Hlið-
skjálf1, segir Guðrún.
Börnin voru alltaf vel til fara enda
var móðir þeirra góð saumakona og
prjónaði á prjónavél og saumaði fyrir
aðra þeim til viðurværis þegar ekki var
vinnu að fá í frystihúsinu. En oft var þó
þröngt í búi á þessum árum. Kaup
verkakvenna var um það bil helmingi
lægra en verkamanna og dagvinnutími
var 10 klukkustundir. Kaup verkafólks á
Húsavík hækkaði ekki frá 1930 til 1941.
Verkalýðsbaráttan á þessum árurn sner-
ist aðallega um að berjast gegn kaup-
lækkununr en þeini hafði verið beitt á
þriðja áratugnum. Bókinni lýkur árið
Í945, sumarið sem Guðrún varð 15 ára
°g var í vist hjá fínu fólki í Reykjavík.
Hún lýsir einkar vel hlutskipti vinnu-
konunnar sem svo margar ungar konur
upplifðu á þessum árurn. Móðir hennar
hafði flust suður og var ráðskona uppi í
Mosfellssveit. Bróðir Guðrúnar var þá
veikur af berklum á Vífilsstöðum, þess
vegna fluttist hún suður. Hún eignaðist
ekki eigið heimili fyrr en nokkrunt árum
síðar. Guðrún varð því að sjá unr sig sjálf
eftir að bókinni lýkur en þá er hún á leið
norður í Menntaskólann á Akureyri.
«Mitt fyrra líf"
»Iá, ég tók stúdentspróf árið 1950,“ seg-
lr hún þegar ég spyr um afdrif hennar.
»Við vorum sjö stelpur í um 50 manna
argangi, það var ekki algengt á þessum
arum að stelpur héldu áfram námi. Það
var reyndar ekki mér sem datt í hug að
fara í menntaskóla. Sú hugmynd kom
frá fóstursystur pabba sem bjó á Akur-
eyri og hafði heyrt að mér gengi vel í
skóla. Hún skrifaði mömmu bréf og
bauð mér að koma og taka inntökupróf
UPP í fyrsta bekk og vera hjá sér um
sumarið og um veturinn. Af þessu varð
ekki því að ég veiktist og fór heim til
Húsavíkur í ágúst. Ég tók inntökuprófið
með góðum árangri og las 1. bekk utan-
skóla meðfram námi í eldri deild Ung-
lingaskólans á Húsavík og seinna tók ég
líka 5. bekk utanskóla. Þann vetur vann
ég í Reykjavík þar til síðast í ntars og bjó
hjá mömmu sem var komin í litla íbúð á
Stýrimannastíg. Hún leigði hana af Sig-
urði Arnalds sem átti prjónastofuna þar
sem hún vann.“
Guðrún giftist skólabróður sínum úr
menntaskólanum og fluttist fljótlega
með honum til Danmerkur. Hún fluttist
ekki heim til íslands aftur fyrr en árið
1968. Þá hafði hún lengst búið í Dan-
rnörku en bjó líka nokkur ár í Noregi.
Hún eignaðist son með rnanni sínum en
þau skildu fáum árurn síðar og hún gift-
ist dönskum ntanni og eignaðist dóttur
með honum. Það hjónaband varð líka
endasleppt. Hún var þá 33 ára og kynnt-
ist Stefáni sem var við nám í Kaup-
mannahöfn og síðar í Árósum og eiga
þau tvo syni.
„Þetta voru erfið ár, ég bjó við heim-
ilisofbeldi og kúgun í báðum mínum
fyrri hjónaböndum. Ég tala satt að segja
helst aldrei um þessi ár. Ef ég minnist á
þau nefni ég þau „mitt fyrra líf‘. Ég tók
rétta ákvörðun í bæði skiptin en það var
ekki auðvelt, sérstaklega af því að ég átti
tvö börn og enga að,“ segir hún. Hún
segist hafa velt þessu tímabili fyrir sér
sálfræðilega og telur að líklega hafi föð-
urleysi sitt haft áhrif á samskipti sín við
karlmenn. Það hafi einnig komið í ljós í
bernsku þegar hún tók miklu ástfóstri
við afann í húsinu sem þau bjuggu í á
Húsavík, kallaði hann strax afa í Hlið-
skjálf. Þar hafi barnið líklega verið að
reyna að bæta sér upp föðurmissinn.
„Stefán hefur aldrei reynt að ráða
yfir mér. Það varð mikil breyting á lífi
mínu enda hefur okkur alltaf liðið vel
sarnan, við erum samhent og góðir vinir
og höfunt rnjög svipaða lífsskoðun og
sameiginleg áhugamál. Það var rnikil
hamingja fýrir okkur bæði að eignast
þessa tvo syni þó að við þyrftum bæði
að vinna mjög mikið“.
Kennsla og uppeldisfræði
Guðrún segist hafa mótast rnjög af því
samfélagi sem var í Danmörku og Nor-
egi á þeim árum sem hún bjó þar enda
var hún aðeins rúmlega tvítug þegar
hún fór út. „Ég hef alltaf haft áhuga á
þjóðfélagsmálum og líkaði vel við sósí-
aldemókratíska hugmyndafræði þessara
tíma. Þetta voru mikil umbrotaár í
heiminum, andstaða við Víetnamstríð-
ið, frelsishreyfingar að verða til og mikil
urnræða um kvenréttindi. Sú urnræða
var komin nriklu lengra í Danmörku en
hér á landi þegar ég kom heirn 1968. Ég
tók talsverðan þátt í starfi Rauðsokka-
hreyfingarinnar eftir að hún var stofnuð
1970 og hafði mikla ánægju af.“
Guðrún nefnir einnig umræðuna
annars staðar á Norðurlöndum um
börn, sem var rnikil á þessum árum og
hafði áhrif á hana. Hún lauk nánii í
fóstruskóla í Danmörku og vann bæði á
leikskólunt og á barnageðdeild. Hún tók
svo upp þráðinn í uppeldisfræðinámi
þegar hún fór í mastersnám í ráðgjaf-
arsálfræði. Þá hafði hún tekið eins árs
nám í uppeldis- og kennslufræði við
Háskóla íslands, í framhaldi af BA námi
í norðurlandamálum, sent hún tók á
tveimur árurn strax eftir að hún fluttist
heirn, en hafði þá lokið hluta af cand.
mag. nárni í norrænu í Ósló og fékk þau
próf metin við H 1. Guðrún starfaði sem
dönskukennari og síðar kennari í upp-
eldisfræði við Menntaskólann við
Hamrahlíð. Hún kenndi einnig í tvö ár
danskar bókmenntir fýrsta stigs nem-
endum í dönsku við Hl.
„Fyrsta kennslureynsla mín var
stundakennsla við Kennaraskólann og
Námsflokka Reykjavíkur. Ég kenndi síð-
an við MH til vors 1987 en í millitíðinni
hafði ég farið til Kanada í M.Ed. nám
við The University of British Columbia.
Fjölskyldan dvaldist eitt ár í Kanada og
við vorum bæði við nám, en fintm árum
síðar fékk ég loks leyfi á launum og fór
ein til Kanada í eitt ár og lauk náminu
1984. Ég er frekar stolt af að hafa drifið
mig í að fara aftur, það var mikið átak en
ég hefði aldrei verið ánægð með að hafa
ekki lokið þessu nárni. Stefán studdi mig
dyggilega í því að fara og hann kom til
mín og dvaldist hjá mér þrjá rnánuði,
var þá að skrifa kennslubók. Þetta var
góður tími. Fyrrverandi nemendur okk-
ar úr MH, indæl hjón með lítið barn,
bjuggu í húsinu okkar og hugsuðu um
strákana. Þeir voru þá 13 og 15 ára. Það
gekk allt vel og strákarnir höfðu gott af
að vera hjá öðrum. Það var garnan að
koma heint í jólafrí í þrjár vikur en erfitt
að fara aftur.“
Námsráðgjöf
Guðrún lagði sérstaka áherslu á ráðgjöf í
skólum í námi sínu en fannst ekki mikill
skilningur á mikilvægi þess þegar hún
kom heim enda var námsráðgjöf þá lítið
þróað svið hér á landi. Hún sinnti
nántsráðgjöf við Öldungadeild Mennta-
skólans við Hamrahlíð og var boðið
vera / norðanstúlkan / 1. tbl. / 2003 / 29