Vera - 01.02.2003, Blaðsíða 45

*
Ekkert lát varð á aðsókninni
»Þetta var alveg nýtt á Islandi og ekki mjög gamalt á Norður-
löndum,“ segir Ingólfur. „Flestir gerðu sér grein fyrir þörfinni
seni lá að baki enda voru allir óskaplega jákvæðir þar til farið
var að tala um peninga. Þar stendur hnífurinn iðulega í kúnni.
Heilbrigðis- og tryggingamálaráðureytið vildi leggja til fé, svo
kom Rauði krossinn inn í verkefnið og síðan félagsmálaráðu-
neytið. Ljóst var að þeir peningar sem búið var að lofa dygðu
ekki í tvö ár en samt var ákveðið að byrja í þeirri trú að ef vel
gengi fengjust áframhaldandi framlög. Fyrsta málið var auð-
vitað: Hvernig á meðferðin að vera byggð upp og hverjir eiga
að sjá um hana? Úr varð að við fengum sálfræðingana Einar
Gylfa Jónsson og Andrés Ragnarsson, sem okkur þótti vel
Börnin alltaf viðstödd ofbeldið
Ingólfur segir að mat þeirra sem störfuðu að verkefninu hafi
verið að slík námskeið væru nauðsynleg í samfélagi okkar þar
sem kostirnir við þau væru margir. „í fyrsta lagi var jákvætt
að karlarnir skyldu gangast í ábyrgð fyrir ofbeldinu og mæta
á námskeið þar sem átti að horfast í augu við það,“ segir
Ingólfur. „Konurnar voru líka sammála um að ofbeldið hefði
minnkað eða það hefði alveg hætt. Ótti við maka hafði að
sama skapi minnkað og þær sögðu að karlarnir væru meðvit-
aðri um tilfinningar kvennanna en áður. Þegar á heildina var
litið voru konurnar sem svöruðu sammála um að lífsgæði
þeirra hefðu aukist.
Sú skelfilega staðreynd kom í ljós að börnin á heimilunum
„HVAÐ ÞURFA MARGAR KONUR AÐ LOSNA ÚR VIÐJUM OFBELDIS TIL ÞESS AÐ ÞAÐ
JAFNÍST Á VIÐ FJÓRÐA SÆTIÐ í EVRÓPUMEISTARAKEPPNINNI í HANDBOLTA?"
treystandi, og þeir kynntu sér svipaða starfsemi í Noregi og
Svíþjóð áður en hafist var handa í apríl 1998. Rauði krossinn
lagði til húsnæði og sá um daglegan rekstur og við auglýstum
eftir körlum til að taka þátt, en aðaláhyggjuefni okkar var í
fyrstu að enginn léti sjá sig. Við höfðum verið í sambandi við
Kvennaathvarfið því að ef einhver veit eitthvað um þessa karla
°g getur náð til þeirra þá eru það þær. Kvennaathvarfskonur
sögðu okkur að við þyrftum engu að kvíða - það væru margir
karlar sem vildu hætta að beita ofbeldi og þcir rnyndu mæta.
Þetta reyndist rétt hjá þeim - það varð ekkert lát á aðsókninni.
Karlar hringdu og komu í tvö til þrjú einkaviðtöl til þess að
byrja með til að vinsa úr þá sem ekki gátu tekist á við hóprneð-
ferð, en það voru m.a. þeir sem áttu við geðsjúkdóma að stríða
°g innflytjendur sem töluðu of lélega íslensku. Síðan var hafíst
handa við að veita þessum mönnum bæði einstaklings- og
hópviðtöl. Frá upphafi var starfandi sérstakur matshópur sem
atti að fylgjast með og vega og meta kosti og galla verkefnisins.
Það hafði verið í bígerð að tala við sambýliskonur þessara
manna eftir meðferðina til þess að fá frá fyrstu hendi hvort
meðferðin hefði borið árangur. Þegar hins vegar var leitað
leyfis hjá Persónuvernd kom í ljós að þar var þetta metið svo að
við hefðum ekki séð til þess að fá heimild kvennanna til að
aðrir en sálfræðingarnir vissu nöfn þeirra. Því var það að það
dna sem við máttum gera var að sálfræðingarnir sendu út
sPurningalista. Því rniður fengum við frekar lélega svörun, eða
40%
, en þær konur sem svöruðu voru ánægðar með þá breyt-
i'tgu sem orðið hafði.“
höfðu í öllum tilfellum verið viðstödd þegar móðir þeirra var
beitt ofbeldi. Erlendar athuganir benda mjög eindregið til þess
að börn sem alast upp við ofbeldi séu líkleg til að endurtaka
það með einum eða öðrum hætti á fullorðinsárum. Einn af
hugsanlegum kostum námskeiðsins var því að börnin vissu að
faðirinn var að leita sér aðstoðar vegna ofbeldisbeitingarinnar
og fengu því þau skilaboð að þetta væri ekki eðlileg hegðun.“
Karlarnir öxluöu ábyrgðina
Gallarnir voru líka skoðaðir og þeir voru helstir að konunum
fannst þær ekki vita nægilega rnikið um hvað væri að gerast á
nántskeiðinu og hvernig þær ættu að takast á við breytingar
sem urðu á hegðun karlsins og í fjölskyldulífinu. Ingólfur seg-
ir að sú ákvörðun hafði verið tekin strax í upphafi að ekki væri
um fjölskyldumeðferð að ræða sem hefði gefið til kynna að öll
fjölskyldan bæri sök og ábyrgð á ofbeldinu. „Þvert á móti vild-
um við, eins og yfirskrift verkefnisins Karlar til ábyrgðar gaf til
kynna, að karlarnir öxluðu ábyrgðina,“ segir Ingólfur. „En það
var ekki gott að konunum fyndist þær verða útundan og því
var þeirri hugmynd velt upp í matsskýrslunni að stofna um-
ræðuhóp innan Kvennaathvarfsins þar sem konurnar gætu
rætt um hvað væri að gerast í meðferðinni, fengið upplýsingar
og aðstoðað hver aðra. Á sama hátt hefði þurft að huga að
börnunum í þessum fjölskyldum, sem vafalaust þurfa oft líka á
aðstoð að halda til að takast á við erfiða reynslu og þær breyt-
ingar sem verða með árangursríkri meðferð. Heildarniður-
stöður matsnefndarinnar voru jákvæðar og þar var eindregið
lagt lil að verkefninu yrði haldið áfram með ákveðnum breyt-
vera / karlar til ábyrqðar / 1. tbl. / 2003 / 45