Vera - 01.02.2003, Blaðsíða 31

/ FJÁRMÁL
Rýr hlutur kvenna í stjórnunarstöðum
»Síðastliðið haust vakti athygli mína frétt þess efnis að konur væru
í meirihluta í flestum deildum Háskóla íslands. f viðskiptadeild hafa
þær verið í meirihluta um nokkurra ára bil. Konur eru mjög virkir
þátttakendur í atvinnulífi landsins og má finna í vel flestum starfs-
stéttum. Hins vegar eru konur í miklum minnihluta forstjóra og æðstu
stjórnenda í fyrirtækjum.
4»
i Kauphöll Islands eru nú skráð 63 fyrirtæki, sem eru mörg hver
þau stærstu í sínum geira, og er engin kona í forsvari fyrir þau.
Séu 250 stærstu fyrirtæki landsins skoðuð kemur i Ijós að í 96%
þeirra eru karlar stjórnendur en á heildina litið er hlutfallið
þannig að fjórir af hverjum fimm stjórnendum eru karlmenn.
Hlutur kvenna almennt rýr í stjórnunarstöðum
Árið 2000 stóð Alþjóða vinnumálastofnunin fyrir könnun um hlut
kvenna sem stjórnenda og tók hún til 70 landa. (Bandaríkjunum
er hlutur kvenna sem stjórnenda einna mestur, eða 6,2% sem
verður samt sem áður að teljast ansi rýr hlutur. Árið 1999 voru
einungis fjórar konur stjórnendur í 500 stærstu fyrirtækjum í
Bandaríkjunum og á heildina litið eru þrír af hverjum fjórum
stjórnendum þarvestra karlmenn. Könnunin gaftil kynna að þró-
unin er mjög svipuð víða annars staðar. Reynt hefur verið að
grafast fyrir um ástæður þess að hlutur kvenna er þetta lítill í
stjórnunarstöðum og er ein þeirra sú að konur séu að brjóta sér
leið inn í heim þar sem karlmenn og þeirra gildi ráða lögum og
lofum og erfitt er að komast inn í. Þá hefur einnig komið fram að
konur sem eru með fjölskyldur eiga erfiðara uppdráttar. Sýndi
ein bandarisk rannsókn, sem gerð var árið 2002, að kvenkyns
stjórnendur með fjölskyldu virðast einnig njóta lakari launakjara.
Alþjóðlegt vandamál
Launamunur á milli kynja virðist vera alþjóðlegt vandamál þrátt
fyrir að hann fari víðast hvar minnkandi. Sú hefur verið þróunin
hér á landi en í könnun sem VR lét gera árið 2002 kom í Ijós að
hann hafði minnkað úr 18% í 16%. Leiða má líkur að því að barn-
eignir og fjarvera kvenna í tengslum við þær hafi komið niður á
launakjörum en framtak ríkisstjórnarinnar um launað fæðingar-
orlof feðra er lofsvert. I erlendum rannsóknum á launamun kynj-
anna kemur einnig í Ijós að launamunur er minnstur í heilsugeir-
anum, menntun og alls kyns velferðarmálum þar sem konur eru
1 meirhluta starfsmanna.
Munur á stjórnunarstíl karla og kvenna
Gerðar hafa verið rannsóknir á stjórnunarstíl karla annars vegar
°9 kvenna hinsvegar. Konur sem stjórnendur þykja hafa marga
Þá eiginleika sem þykja mikilvægir í stjórnun í dag. I einni þeirra
kemurfram að helsti munurinn á karl- og kvenstjórnendum sé sá
að á meðan karlmenn eru fyrst og fremst að stjórna og skipa fýrir
virðast konur leggja meiri áherslu á hópvinnu. Þá þykja karlmenn
horfa til skemmri tíma í rekstri til að geta náð skjótum árangri, á
meðan konur fara sér hægar og horfa meira til lengri tíma.
Tími kvenna mun koma
Fyrir þremur árum var hleypt af stokkunum verkefninu Auður í
krafti kvenna í þeim tilgangi að aðstoða konur við að koma á fót
eigin fyrirtækjum. Þessu verkefni er nýlokið og kom fram að á
meðan á þvi stóð urðu til 51 fyrirtæki í eigu kvenna. I Bandaríkj-
unum hefur orðið mikil fjölgun á fyrirtækjum sem hafa verið
stofnuð af konum og nemur hún 103% síðustu 10 ár. Ég hef ekki
séð sambærilegar tölur úr íslensku atvinnulífi en trúi því að svip-
uð þróun sé að eiga sér stað hér.
SÉU 250 STÆRSTU FYRIRTÆKI LANDSINS
SKOÐUÐ KEMUR í LJÓS AÐ í 96% ÞEIRRA ERU
KARLAR STJÓRNENDUR EN Á HEILDINA LITIÐ
ER HLUTFALLIÐ ÞANNIG AÐ FJÓRIR AF HVERJ
UM FIMM STJÓRNENDUM ERU KARLMENN.
Konur hafa ýmislegt fram að færa í atvinnulífinu og virðast
oft á tíðum hafa aðra sýn og nálgun heldur en karlkynsstjórn-
endur. Að hafa konu í forystu ætti því að geta aukið skilvirkni og
fjölbreytileika. Enn er á brattann að sækja hvað varðar laun og
möguleika kvenna í stjórnunarstöðum en þá þer einnig að hafa í
huga að ekki er langt siðan konur fóru að streyma út á vinnu-
markaðinn svo teljandi sé, eða rétt um 50 ár.
vera / fjármál / 1. tbl. / 2003 / 31
Þórhildur Einarsdóttir