Freyr - 01.04.2003, Qupperneq 55

1. tafla. Fallþunqi, flokkun og siðufita falla af lömbum í haustbötunartilraun 2002.
Hópur Meðferð Fjöldi Fallþungi kg Kjötmat Holdfyllinq Kjötmat Fituflokkur Fita á síðu (J-mál) mm
A viðmiöun 17 12,84 6,76 4,92 6,39
B kálbeit 17 15,88 8,83 7,43 8,96
C hey - 3 vikur 15 15,91 8,40 9,31 11,73
D hey + kjarnf. 3v. 17 16,34 9,23 9,39 12,16
E hey - 6 vikur 17 17,37 10,47 9,57 12,63
F hey + kjarnf. 6v. 16 17,95 10,41 10,88 14,58
80 g hápróteinblöndu/ lamb / dag)
með heyinu. I 1. töflu eru nokkr-
ar niðurstöður um fallþunga og
flokkun lambanna.
Lömbin uxu mjög vel á kálbeit-
inni og bættu við sig 3 kg í fall-
þunga en lítil viðbót kom fram á
3ja vikna innifóðrun. Hins vegar
var ágætur vöxtur eftir 6 vikna
innifóðrun. og þá höfðu lömbin
aukið fallþungann um nærri 5 kg í
samanburði við viðmiðunarhóp-
inn. Kjamfóður skilaði tiltölulega
litlu umfram úrvalsgróffóður.
Fitusöfnun var óæskilega mikil á
innifóðrunartímabilinu, sem kom
fyrst og fremst fram í gimbrunum
sem fítnuðu mjög mikið þegar
leið að fengitíð.
Samanburður á síðufitu gimbra
og geltra hrútlamba við jafnan
fallþunga sýnir að að gimbramar
safha fitu mun fyrr við sömu með-
ferð. Tilraunin staðfestir að hag-
kvæmara er að nota gelt hrútlömb
heldur en gimbrar til slátmnar fyr-
ir jól. Gimbmm ætti ekki að slá-
tra síðar en í byrjun nóvember -
nema e.t.v. þeim allra minnstu.
SUMARBEIT Á RÆKTAD LAND
Hingað til hefúr dilkakjötsfram-
leiðsla á Islandi byggt að megin-
hluta á beit á úthaga, en ræktað
land hefur verið notað vor og
haust, í mismiklum mæli þó.
Meginástæðan fyrir því að nota
úthagann er sú að tilkostnaður við
þá beit er almennt lítill miðað við
beit á ræktað land.
Eitt af því sem mælir með auk-
inni notkun ræktaðs lands til sauð-
fjárbeitar er að úthagabeitin er
auðlind sem er ekki óþrjótandi.
Þessu atriði verður gefinn meiri
gaumur á komandi ámm með til-
komu gæðastýringar í sauðfjár-
rækt. í þeim tilvikum, þar sem
beitiland er takmarkandi á mögu-
lega bústærð og/eða fallþunga, þá
geta menn séð sér hag í því að
auka beit á ræktað land, annað
hvort með því að stytta þann tíma
sem fé er á úthagabeit eða með
því að halda hluta fjárins heima á
ræktuðu landi allt sumarið.
Samkvæmt núverandi verðlagn-
ingu er meðalverð á kg dilkakjöts
töluvert hærra í júlí og ágúst held-
ur en á hefðbundnum sláturtíma
um haustið. Ef beitt er á afgirt,
ræktað land er mun auðveldara að
nálgast lömb til slátmnar, sem er
forsenda þess að nýta þennan
verðmun.
Sumarið 2002 var gerð tilraun á
Hesti þar sem lambær vom hafðar
í heimalandi allt sumarið, fyrst á
hefðbundinni meðferð með beit á
tún um vorið og úthaga fyrri hluta
sumars en síðan tók við beit á
ræktað land síðsumars. Tilrauna-
hópar vom þrír með 25 tvílembum
í hverjum hópi. Hópur 1 var rek-
inn á afrétt með öðm fé og var til
samanburðar við hópa 2 og 3 sem
gengu í heimalandinu. I lok júlí
vom ær og lömb í hóp 2 settar á
ræktað land. Lömbin í hóp 3 vom
tekin undan ánum og sett á ræktaða
landið en ánum sleppt á úthaga.
Féð hafði aðgang að áborinni
há, úthaga, sumar- og vetraraf-
brigðum af rýgresi, repju og höfr-
um, ásamt einærri lúpínu á til-
raunatímanum sem var fram i lok
september. Fylgst með vexti og
þroska lambanna, beitarvali og
uppskerumagni. I 2. töflu eru
nokkrar niðurstöður um þunga
lambanna og mælingar við sláfrun.
Tölumar em fengnar hjá Hallfríði
Osk Olafsdóttur sem vinnur að
lokaskýrslu um tilraunina í verk-
efhi sínu til B.S. prófs við LBH.
Lömbin sem gengu með mæðr-
um sínum á ræktuðu landi (hópur
2) þyngdust greinilega mest, allt
frá því að beitin á ræktaða landið
hófst og gáfú mun þyngra fall en
hinir hópamir. Jafnffamt höfðu þau
heldur þykkari bakvöðva og vom
feitari á bakið en hinir hópamir. .
Ekki var mikill munur á hinum
hópunum, nema hvað afréttarhóp-
urinn (hópur 1) gaf samt heldur
hærri kjötprósentu og flokkaðist
betur en móðurlausu lömbin (hóp-
ur 3) sem fengu lága einkunn fyrir
gerð miðað við hina tvo.
Samanburður gólfgerða
I FJÁRHÚSUM
Afar fá fjárhús hafa verið byggð
síðastliðin 20 ár, og nú er svo
komið að margir bændur standa
frammi fyrir vemlegum breyting-
um, eigi þeir að geta haldið ffarn-
leiðslu sinni áfram. Tvær leiðir em
færar; annað hvort að skipta um
gólf en viðhalda annars því skipu-
lagi sem er fyrir hendi (oftast
rimlagólf með kjallara undir) eða
Freyr 3/2003 - 55 |