Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1928, Síða 55

HÖFÐINGSHÁTTUR
21
væri þaÖ undanbragð liégómlegt.
Tilburðir lífsins eru jafnan á und-
an tilburðunum er skáldin tefla
fram og sitórskáld, hvað þá liin,
sem lítil eru, komast aldrei til
jafns við lífið sjálft í fjölbreytni
og ólíkindum. Þjóðólfur var liöf-
uðskáld í Noregi þegar sönn saga
befst. Og þessi orð, sem hann á
að hafa mælt, sýna það og sanna,
að ])á var speki og málsnilld kom-
in svo hátt, sem norrænn andi lief-
ir komist, og höfðingsháttur úr-
valsmanna sprunginn út, svo að
sá fífill hefir ekki orðið fegri síð-
an.
Annað dæmi vel eg af viðtali
Ólafs konungs digra og Hákonar
jarls, er var sonarsonur Hákonar
Hlaðajarls. Konungurinn kom
að jarlinum óvörum, steypti skipi
hans kollhníss og tók jarlinn af
sundi, 17 vetra ungling og lét
hann leiða fyrir sig. Snorri segir
frá þeim á þessa leið: “Hakon
jarl var uppleiddur á skipið kon-
ungs; var liann allra manna fríð-
astur er menn höfðu séð; liann
háfði hár mikið og fagurt isem silki,
bundið um liöfuð sér gullhlaði;
settist hann í fyrirrúmið. Þá
mælti Ólafur konungur: ‘Eigi er
það logið af yður frændum, hversu
fríðir menn þér eruð sýnum, en
farnir eru þér nú að ham-
ingju. ’ Þá segir Hákon: ‘Ekki er
þetta óhamingja, er oss hefir hent,
hefir ])að lengi verið, að ýmsir
liafa sigraðir verið. Svo hefir
það og farið með yðrum og vor-
um frændum, að ýmsir hafa bet-
ur haft, en eg lítt kominn af barns-
aldri; voru vér nú og ekki vel við-
komnir að verja oss; vissu vér nú
ekki vonir til ófriðar; kann vera
að oss takist annað sinn betur en
nú’. Þá svarar Ólafur konungur:
‘Grunar þig ekki það jarl, að liér
hafi svo að borið, að þú mynir
hvorki, liéðan í frá vinna sigur né
ósigTir’. Jarl svarar: ‘Þér mun-
uð ráða konungur að sinni. ’ ” Við
þessar undirtektir jarlsins og
iiöfðing'lega framkomu vaknaði
drengurinn í Ólafi svo hann gaf
honum grið, með því móti að jarl-
inn ynni sér eið að því að fara úr
landi, og láta það ógert að bera
herskjöld, eða' reisa rönd móti
Ólafi konungi, þaðan í frá. Þarna
mættust tveir liöfðinglegir menn
og áttust við, reyndar ójafnan
leik, en báðir létu manndóminn
njóta sín og gerðu honum hátt
undir höfði. Þriðji höfðinginn
stendur yfir þeim eða andspænis
og tekur af þeim mynd, sem hand-
bragð snilldarinnar er á. Það er
líklegt að Snorri skapi, að sumu
leyti þetta samtal, en það skiftir
engu máli. Ilafi hann lagað það
i hendi sér, kom það til af þeirri
höfðinglegu andagift, sem hann
tamdi sér við skrifborðið.
Þriðja dæmið tek eg úr Heims-
kringlu, þar sem Snorri gengur
frá Hákoni Hlaðajarli, afa Há-
konar þess, sem nú var nefndur.
Ilákon eldri varð svo óvinsæll að
lokum, mest fyrir gripdeildir sín-
ar, þar sem kven-sómi var fyrir,
að hann var kallaður: “jarl inn
illi.” Mælt -er og að honum drægi
til óvinsældar það fádæmi er hann
blótaði syni sínum til sigurs sér í
Jómsvíkinga bardaga, efnismanni
á unglings aldri. Snorri mælir