Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1928, Page 63

HÖFÐINGSHÁTTUR
20
kristninnar hafði á boðstólum við
lærisveina sína. Þegar þan ævin-
týri gerast, bregður höfðingshátt-
urinn ljóma isínum á 'kaldan stein-
inn, svo að hann brosir og hlær,
sbr. “hlæja lilíðar við Hallsteini.”
Eigi verða með rökum bornar
brigður á það, að góður skáld-
skapur liefur áhrif á sálirnar. En
þó eru þær tiltölulega fáar. Þó
að skömm sé frá að segja, er það
óhrekjandi staðreynd, að misendis
samsetningur í óbundnu rnáli ork-
ar á innri mennina meira og dreg-
ur þá niður á láglendi lífsins.
Grautargerð frásagna, sem engan
nærir stunduimi lengur, virðist
nú færa út kvíar sínar, og^ er
hörmulegt til þess að vita. Þó ei
sú súpan verri, sem blaðamennsku
ritlistin gula liefir með liöndum í
þjóðlöndunum, og sú ^ skrílslega
ræðumennska, sem fer á undan og
fylgir þingkosningum. — _ Þessi
veraldar-Gróa er svo lýgin, að
hún á engan jafningja sinn, og
svo málug, að henni verður aldrei
orðfall. Svo er hún hirðulaus um
rétt í'ök sem vornæðingur um
gróður. Hún hnýtir sokkabandi
sínu upp í múginn og teymir liann
út í forað og fen. _ Þessi gula nt-
list fer urn allar jarðir veraldar,
sér augum almennings fyrir mold-
ryki, og spinnur “12 álna garn”
úr slefu milli mála.
Menn, sem vita deili á norræn-
unni, að hun er famælt og fast-
lynd og elsk að sannleikanum, geta
ekki stillt sig um heilaga reiði,
þegar þeir sjá og' lieyra að grey-
•lcvendi agðast inn á óðal liennar
og hlammar sér þar niður að boð-
flennu hætti. Dáendur Snorra og
Ara, sem rituðu það eitt, er sanna
mátti með dæmum, kenna til í
hjartarótum, þegar ambáttin herj-
ar á drottningarsessinn. Þetta
er stigamenska, verstu tegundar
sem þjóðmálalýgin stundar. Al-
gengir stigamenn grípa hersliönd-
um fémuni, sem mölur og ryð
granda, en pólitísk stigamenska
skellir lirömmum yfir mannorð og'
xlauÖlegan orðstír saklausra
manna.
Þórliallur biskup kenndi til sár-
an í höfðinglegu hjarta, þegar
hann rifjaði upp hátterni sam-
vizkulausra blaðamanna og þjóð-
málasnápa. Hann komst að orði
á þessa leið í Nýju-Kirkjublaði,
og- eni orð lians svo valin, að þau
missa eigi marksins, þó að áratal-
ið nú sé annað en þá var er hann
lióf röddina.
“Það hefir orðið íhugunarefni
um gervallan heim, livernig hat-
ursfullar iblaðaárásir og eitur-
skeyti, dag eftir dag, með róg og
tortryggni og getsökum sýkja
hugi manna og ala upp í þeirn allt
hið lélegasta og versta og enda
æsa þá, sem veikir eru til einliverra
ódáða.......Og því vildi eg bæta
við að þessu sinni, að ekki er vert
að ætla íslenzka blóðið svo þynnt
og kalt, að grimmar æsingar gætu
eigi, hér sem annarstaðar, alið af
sér eitthvert ódæðið.
Það er eldd unnt að segja, hvort
beiskara er og blindara, pólitíska
hátrið eða trúarbragðahatrið. Við
verulega sýktan mann er varla
neitt reynandi. Öll vörn, hvað þá
sólni, bara æsir. Verður að sitja
hjá og lialda augum og eyrum og
huga fi*á—sem má. Og umfram