Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1928, Síða 81

JÓN TRAUSTI
47
og sjá allir, live mikið kún kefir
til síns ágætis.
Yfirleitt andar kókin lífi, fjöri
og drengilegum bardaga-kug. En
undirtektir voru misjafnar. Ekki
af því að menn væri á öðm máli
en köfundur. En mönnum þótti
kvæði eins og ‘Varðinn’ bera vott
um óþolandi mikilmensku, og
skáldskapurinn lélegur.
Til allrar kamingju lætur skáld-
ið andbyrinn lítt á sig fá, og held-
ur í horfinu. Hann liefir nú í
smíðum heilt lei'krit í ljóðum.
Efnið er teikið úr sögu Skálkolts-
biskupa: það er viðureign Teits í
Bjamanesi og Jóns Gerrekssonar,
sem verður konum að yrkisefni.
En auðfundið er, að livorki hefir
hann ramisakað keimildir sínar,
sem vera bar, né heldur kefir liann
verið vaxinn viðfangsefninu frá
skáldlegu sjónarmiði. Samt sem
áður er þetta verk ekki ómerid-
legt í sögu hans. Fyrir það fær
liann, með atbeina Iíannesar Haf-
steins, styrk til uta.nferðar, og fer
með hann út í lönd. Það er síð-
asti spottinn á mentabraut kans.
Hann fer um Þýskaland, Sviss,
Holland og England og ritar sjálf-
ur um það ferða;bók að förinni
lokinni (1905). Af þeirri bók er
að ráða, að ferðin liafi einkum
opnað augu kans fyrir því, kve
lang't vér stöndum að baki öðram
þjóðum. Þetta dregur þó ekki úr
honum kjark, keldur verkar sem
k v a t n i n g. Og erfiðleikarnir
skreppa saman í linút, þegar mað-
ur sér, hvernig aðrar þjóðir liafa
sigrast á sínum erfiðleikum:
“Við köfum skapað Holland,”
segir Hollendingurinn og bendir á
flóðgarðana oniklu og uppþuiJkuð
fenin, skipgeng síki um alt land-
ið og akra á fyrverandi sjávar-
botni.
“Vér eigum eftir að skapa Is-
land, dettur manni þá í kug.”
0g þessi kugsun kefir bitið á
skáldið. Hún kemur aftur í
‘Kveðjusending til Skaftfellinga’
í fyrra bindi Skaftárelda-sagn-
anna.
IV.
Á för sinni uml England kitti
Guðmundur Einar Benediktsson
skáld, og mun kafa fundist til um
mianninn, því ferðamiimingarnar
kefir liaim síðar með kvæði til
Einars. Þar segir meðal annars
svo:
Þau gripu mig líftökum ljóöin þín
er lastu á útlendri grund..
Um huga mér stormbylur haföi þotiö,
og húmiö, sem niður mig beyg’ði, var
þrotið,
þar kvað við með sverðtungum: Sæktu
fram,
uns síðasta virkið er brotið.
Hvort sem menn vilja leggrja mik-
ið eða lítið upp úr þessu atviki,-
þá er það víst, að nú kefst fram-
sókn hans fyrir alvöru.
Ljóðleikurinn ‘Teitur’ var, eins
og áður segir, gallagripur, en
styrkveitingin mun liafa valdið
því, að veður mikið var gert úr
honum í blöðunum. Má ráða það
af Fjallkonunni 1904, xxi, no. 32:
“'Svo lítur út sem þessi ljóðleik-
ur ætli að verða stórmerkilegt
landsmál, þar sem bæði Þjóðólfur
og Þjóðviljinn hafa flutt langar
greinar um þetta mál, svo kvað
vera von á einni ritgerð í Isafold.