Læknablaðið - 15.10.1994, Blaðsíða 23

LÆKNABLAÐIÐ 1994; 80
371
Tafla VIII. Sjúkdómsgreiningar eftir kyni og aldri.
Kyn Aldur
Piltar Stúlkur <15 >15 ára Samtals
F0 Vefrænar geðtruflanir 2 1 1 2 3
F1 Vímuefnamisnotkun 3 10 4 9 13
F2 Geðklofi 5 2 1 6 7
F3 Geðslagstruflanir 0 5 2 3 5
F4 Kvíðatruflanir 7 24 15 16 31
F5 Lystarstol 0 6 3 3 6
F6 Persónuröskun 8 4 4 8 12
F7 Þroskahefting 4 4 5 3 8
F8 Þroskatruflanir 5 1 3 3 6
F9 Hegðunartruflanir 20 12 21 11 32
X Sjálfsvigstilraunir 3 10 4 9 13
unglinga fékk greiningar í flokki hegðunar- eða
persónuleikatruflana. Það er athyglisvert að
enginn þeirra 10 unglinga sem mældust vel
greindir, hafði góða námsstöðu, en þeir höfðu
flestir búið við mikið álag (SÁ-stig 5=4).
Slæm tengsl við jafnaldra koma ekki á óvart,
en samskiptaörðugleikar við bæði jafnaldra og
fullorðna voru áberandi vandamál hjá þeim
sem lögðust inn á deildina. Eins og tafla VII
ber með sér var námsstaða þeirra sem voru í
slæmurn félagsskap lakari en þeirra sem voru í
betri félagsskap (p<0,001). Ennfremur var
námsstaða þeirra sem höfðu léleg tengsl við
jafnaldra lakari en þeirra sem voru í félagsskap
(p<0,01).
I töflu VIII má sjá tíðni sjúkdómsgreininga
eftir kyni og aldri. Fjöldi greininga er meiri en
fjöldi einstaklinga. Vímuefnavandi sem var
oftar greindur hjá stúlkum, var alltaf auka-
greining. Þroskahömlun var eina geðgreining-
in í aðeins einu tilfelli af átta. Einungis einn var
greindur með víðtæka þroskatruflun, en aðrar
þroskatruflanir voru sértækar, svo sem náms-
örðugleikar, og þá ekki aðalgreining. Ætlast er
til að greiningin persónuleikatruflun sé aðeins
gefin einstaklingum 18 ára og eldri, þó að rætur
þessara truflana liggi snemma á lífsferlinu.
Þrátt fyrir þetta voru 12 unglingar greindir
persónuleikatruflaðir við athuganir á deild-
inni, fjórir undir 15 ára aldri. Samtals greindust
44 unglingar með hegðunar- eða persónuleika-
truflanir.
Geðslags- og kvíðatruflanir voru samanlagt
marktækt algengari hjá stúlkum en piltum
(p<0,001), en álíka algengar í yngri og eldri
aldurshópum. Persónuleika- og hegðunartrufl-
anir voru hins vegar algengari hjá piltum
(p<0,01). Ekki var marktækur munur á öðrum
greiningum eftir kyni og ekki marktækur mun-
ur eftir aldri. Geðklofi var greindur í sjö tilvik-
um, aðeins einu undir 15 ára aldri.
Flestir unglinganna útskrifuðust heim til sín
eða 85, en 11 fóru á aðra stofnun. Alls útskrif-
uðust 12 unglingar af deildinni án samráðs við
starfsfólk.
Engin eftirmeðferð var áætluð á vegum
deildarinnar í 38 tilfellum. í 37 málum voru í
reynd engin samskipti við deildina eftir út-
skrift, en í 32 málum hafði deildin afskipti af
sjúklingunum fimm sinnum eða sjaldnar.
Það vekur athygli hve eftirmeðferðin er lítil,
þegar tekið er mið af hversu algeng alvarleg
einkenni voru við komu og hve sjaldan var
hægt að vísa málum til annarra fagaðila eftir
útskrift. Algengt var að ungum geðsjúklingum
væri fljótt vísað til fullorðinsgeðdeilda. Mörg-
um erfiðum málum var vísað til barnaverndar-
yfirvalda. Stundum varð að vísa málum til að-
ila sem óvíst var hvort stæðu faglega undir
eftirmeðferðinni.
I rúmum helmingi tilvika var göngudeildar-
meðferð í formi einstaklings- og/eða fjöl-
skyldumeðferðar talin æskileg eftir útskrift.
Alls hefðu 23 þurft langtímameðferð á stofn-
un, langflestir eða 18 vegna hegðunartruflana.
Til viðbótar var þörf fyrir áfangastað eða sam-
býli fyrir 14 unglinga.
Umræða
Meginniðurstaða þessarar athugunar er sú
staðreynd, að upp undir helmingur þeirra ung-
linga sem voru í meðferð á deildinni á fyrstu
fimm árum starfseminnar, voru unglingar með
yfirgnæfandi hegðunar- og félagsvanda.
Vandamál þessara unglinga hafa oftast staðið
lengi og án þess að markvisst hafi verið tekið á