Læknablaðið - 15.10.1994, Blaðsíða 71

LÆKNABLAÐIÐ 1994: 80
411
til þess að geta fengið sérfræði-
réttindi. Flest sérgreinarfélögin
bjóða auk þess upp á sérfræði-
próf sem liægt er að þreyta sé
áhugi fyrir hendi en sum sjúkra-
hús gera það þó að skilyrði.
Jafnhliða klínísku námi er
boðið upp á sérstök námskeið í
hverri sérgrein fyrir sig og geta
þau verið mjög gagnleg. Nám-
skeiðin eru auglýst í sænska
læknablaðinu (Lakartidning-
en). Yfirleitt er ekki skylda að
sækja þessi námskeið en leið-
beinendur eru yfirleitt hafðir
með í ráðum hvaða og hversu
mörg námskeið eru sótt. Oftast
eru námskeiðin lækninum að
kostnaðarlausu og greitt er fyrir
ferðakostnað og uppihald.
Læknirinn heldur auk þess
launum sínum á meðan.
Hægt er að fá metinn náms-
tíma frá íslandi en viðkomandi
yfirlæknir og nefnd á vegum
hins opinbera (Socialstyrelsen)
ákveða hversu mikið fæst metið
og er hvert tilfelli metið sérstak-
lega. í Svíþjóð er hægt að fá við-
urkennda fleiri en eina sérgrein.
Ekki er talið ráðlegt að hefja
sérnám án þess að hafa fengið
ótakmarkað lækningaleyfi á ís-
landi en þó er leyfilegt í Svíþjóð
að nota sex mánuði til sérnáms
áður en viðkomandi hefur hlot-
ið ótakmarkað lækningaleyfi.
I stórum dráttum er um ferns
konar sjúkrahús að ræða í Sví-
þjóð. I fyrsta lagi eru svokölluð
svæðissjúkrahús (regionssjuk-
hus) en landinu er skipt upp í
svæði (region) og þjóna þessi
sjúkrahús hvert sínu svæði. Þar
er að finna flest allar sérgreinar.
Dæmi um svæðissjúkrahús eru
sjúkrahúsin í Örebro og Lundi.
í öðru lagi eru háskólasjúkrahús
(universitetssjukhus), sem
tengjast háskólunum sex; í
Stokkhólmi, Gautaborg,
Lundi, Linkjöping, Uppsölum
og Umeá, og sinna þau bæði
kennslu og rannsóknum.
Sjúkrahús geta þannig verið
bæði háskóla- og svæðissjúkra-
hús, til dæmis sjúkrahúsið í
Lundi. I þriðja lagi má nefna
svokölluð „central lasarett" eða
„lanssjukhus'1 en þau eru
deildaskipt með flestum sér-
greinum og upptökusvæði sem
oftast er í kringum 250 þúsund
manns. Sjúkrahúsin í Helsingja-
borg og Kristianstadt eru dæmi
um „lanssjukhus". Loks má
nefna „lansdelsjukhus" (region-
al lasarett) en þau eru yfirleitt
tiltölulega lítil sjúkrahús með
bæði hand- og lyflækningadeild
auk móttökudeilda fyrir aðrar
sérgreinar, svo sem háls-, nef-
og eyrna- og krabbameinslækn-
ingar. I Landskrona og Ángel-
holm er til dæmis að finna „láns-
delsjukhus“.
Réttindi íslenskra
lækna í Svíþjóð
Samkvæmt EES-samningn-
um sem tók gildi 1. janúar 1994
geta þeir læknar sem hafa ríkis-
fang og læknismenntun frá öðru
EES-ríki sótt um lækningaleyfi í
Svíþjóð án þess að gangast und-
ir próf. Ekki er skylda að vera í
sænska læknafélaginu en aðild
er að mörgu leyti æskileg og
kostar um það bil 28 þúsund ís-
lenskar krónur á ári. Um leið
fæst aðgangur að lánum en
sænska læknafélagið tengist
bæði banka og tryggingafélagi.
Meðal annars er hægt að kaupa
vægu verði ábyrgðartryggingu
sem tryggir lækninn fyrir mis-
tökum í starfi.
Námsstöður í Svíþjóð
Námsstöður í Svíþjóð eru
aðallega tvenns konar, annars
vegar svokallaðar ST-blokkir
(specialist tjanstgöring) og hins
vegar svokallaðar afleysinga-
stöður (vikariat). Fyrrnefndu
stöðurnar eru auglýstar í sænska
læknablaðinu. Sé læknir ráðinn
í ST-blokk skuldbindur við-
komandi stofnun sig til þess að
veita honum menntun til sér-
fræðiviðurkenningar. Jafnframt
verður stofnunin að veita lækn-
inum stöðu að loknu sérfræði-
námi óski hann þess. Síðar-
nefnda ákvæðið hefur gert það
að verkum, samhliða vaxandi
samdrætti í fjárveitingum til
sænskra sjúkrahúsa, að stofnan-
ir eru tregar til að ráða fólk í
ST-blokkir og vilja fremur ráða
lækna í afleysingastöður til
nokkurra mánaða í senn.
Vinnuveitandi fær þannig meiru
um það ráðið hverja hann hefur
í vinnu á hverjum tíma en starfs-
öryggi lækna minnkar að sama
skapi. En þótt ST-staða sé hag-
stæðari og öruggari kostur en
afleysingastaða er gallinn sá að
erfitt er að komast beint í slíka
stöðu héðan. Yfirlæknar vilja
gjarnan sjá fyrst hvernig læknir-
inn spjarar sig í vinnu áður en
gengið er frá ráðningu til lengri
tíma. Sé þess hins vegar nokkur
kostur er skynsamlegt að reyna
að komast í ST-stöðu sem fyrst.
I þessu sambandi getur verið
kostur að geta þess að stefnt sé
heim að námi loknu. í slíkum
tilvikum getur yfirmaðurinn
verið tilkippilegri að ráða lækn-
inn í ST-blokk uns sérnámi líkur
þar sem hann þarf ekki hafa
áhyggjur af að verða honum úti
um fasta stöðu við stofnunina
þegar sérnáminu lýkur.
Eins og áður sagði eru ST-
blokkir auglýstar í sænska
læknablaðinu. Afleysingastöð-
ur eru hins vegar yfirleitt ekki
auglýstar þar en ráðið er í þær
allan ársins hring, allt eftir sam-
komulagi. Best er að spyrjast
fyrir um afleysingastöður með
því að hringja beint út eða
skrifa. Mikil hjálp er að leita til
Islendinga sem eru á svæðinu
eða eru nýkomnir heim úr sér-
námi en þeir hafa oft persónu-
leg sambönd við yfirmenn en
sennilega skipta slík sambönd
mestu máli við ráðningar í Sví-
þjóð.