Læknablaðið - 15.06.1997, Blaðsíða 46

404
LÆKNABLAÐIÐ 1997; 83
Nýliðun og launaþróun
Sérálit
Nýliðun
Nýliðun lækna í hinum ýmsu greinum lækn-
isfræðinnar er nauðsynleg til að sérgreinarnar
nái að þróast í takt við þekkinguna eins og hún
gerist best í heiminum á hverjum tíma. Þörfin
fyrir klíníska vinnu hefur ekki minnkað í
neinni sérgrein, nýjar bætast við og framfarir
verða í öðrum, sem krefjast fleiri lækna. Auk
þess útheimta vísindastörf, kennsla og stjórnun
sífellt fleiri stöður innan allra greina læknis-
fræðinnar.
Ungir sérfræðingar bera með sér nýja þekk-
ingu og ný vinnubrögð og skapa með því þá
deiglu, sem íslensk læknisfræði er. Nauðsyn-
legt er að aldursdreifing lækna innan hverrar
sérgreinar sé eðlileg, þannig að ungir sérfræð-
ingar fái notið í samstarfi reynslu eldri kollega
og hinir eldri tileinkað sér nýjungar í grein
sinni.
Heilbrigðisstjórnin þarf í samráði við lækna-
samtök að meta þörf þjóðfélagsins fyrir lækna í
hinum ýmsu sérgreinum.
Læknadeild þarf að hafa hliðsjón af þessari
þörf í námsskipulagi. Mikil eftirspurn er eftir
námi í læknisfræði en nýliðun í læknastétt hefst
í raun við aðgang að frekara námi eftir fjölda-
takmarkanir á fyrsta námsári. Læknadeildin
tekur ekki einungis ákvarðanir um fjölda
lækna í hverjum árgangi, heldur kann aðferð
hennar við val á fyrsta ári að flokka úr stúdenta
með tiltekna hæfileika og áhugasvið. Því þarf
læknadeildin sífellt að endurskoða skipulag sitt
í þessu ljósi og kanna hvort skort eða ofmönn-
un í tilteknum sérgreinum megi rekja til vinnu-
bragða hennar. Læknadeildin á ekki að hafa
önnur áhrif á starfsval en þau, sem felast í því
að læknisefnið eignast áhugasvið út frá því,
sem góð en hlutlaus fræðsla gefur.
Margir þættir hafa áhrif á ákvörðun læknis-
efna um sérsvið. Stjórnvöld geta haft bein og
Sérálit Sigurbjörns Sveinssonar.
óbein áhrif á allflesta þessara þátta. Líklegt er,
að virðing samfélagsins, atvinnuhorfur, tekju-
möguleikar og það félagslega umhverfi sem
störfin eru unnin í, ráði mestu um val á sér-
grein.
Hagkvæmast er, að læknar vinni störf, þar
sem sérþekking þeirra kemur að sem bestum
notum og að þeir fái viðhaldið færni sinni. Ekki
verður þó hjá því komist á dögum örrar tækni-
þróunar, að sérgreinar skarist að einhverju
leyti. Hins vegar hlýtur mjög óljós verkaskipt-
ing milli sérgreina og samkeppni um sjúklinga
að skaða traust á einstökum greinum og
brengla þörfina á nýliðun.
Stjórnvöld verða því að haga ákvörðunum
sínum og skipulagi heilbrigðisþjónustunnar á
þann veg, að falli að stefnu þeirra og lækna-
samtakanna um þörf fyrir nýliðun í einstökum
greinum.
Fátt bendir til, að erlendir læknar leysi á
næstunni mönnunarvanda í einstökum sér-
greinum, þrátt fyrir samninga um óheftan að-
gang evrópskra lækna að íslenskum vinnu-
markaði.
Launaþróun
Það er stefna Læknafélags íslands að sérhver
læknir sé frjáls og engum háður öðrum en
sjúklingi sínum, hvað varðar ákvarðanir í hans
þágu. Læknir má því ekki vera við störf sín á
forræði annarra en sjálfs sín og yfirboðara í
læknastétt að teknu tilliti til ákvæða læknalaga.
Liður í að treysta þetta frelsi er að treysta
fjárhagslegt sjálfstæði læknisins. Til að falla að
þessu markmiði verður þróun launa að renna
styrkari stoðum undir lækninn sem atvinnu-
rekanda og draga úr hlutverki hans sem launa-
manns. Þetta á bæði við um störf á sjúkrahús-
um og í heilsugæslunni.
Sjúkrahús: Bylta þarf tekjustreymi til lækna
á sjúkrahúsum. Gera þarf eins marga lækna að
verktökum eins og kostur er. Verktakarnir