Læknablaðið : fylgirit - 01.05.1982, Qupperneq 29

Læknablaðið : fylgirit - 01.05.1982, Qupperneq 29
27 Jón G. Stefánsson, Ingvar Kristjánsson ATHUGUN Á GREININGARHÆFNI TVEGGJA SPURNINGAUSTA NOTAÐRA VIÐ HÓPRANNSÓKNIR I GEÐLÆKNISFRÆÐI INNGANGUR Geðlæknisfræðilegar hóprannsóknir bein- ast oft að þvi að finna ókunn geðsjúkdóms- tilfelli í skýrgreindum hóp. Til þessa eru not- uð sálfræðileg próf, skoðanir eða aðrar að- ferðir, sem henta þykja. Með þessum að- ferðum er reynt að greina á milli þeirra ein- staklinga hópsins, sem sennilega eru geð- sjúkir og hinna, sem líklega eru heilbrigðir á geði. Þær aðferðir, sem notaðar eru við hóprannsóknir leiða ekki til sjúkdómsgrein- ingar, en þeir einstaklingar, sem þær benda til að geti verið sjúkir, þarfnast nánari skoðunar til að ákveða hvort þeir séu sjúkir og þá til sjúkdómsgreiningar ef við á. Aðferðir til hóprannsókna verða að vera ódýrar og auðveldar í r.otkun. Þær þurfa einnig að vera þannig úr garði gerðar að hægt sé að fá sem flesta einstaklinga þess hóps, sem á að skoða til samvinnu i rann- sókninni. Aðferðin verður að greina sem allra best milli þeirra, sem eru sjúkir og hinna, sem eru heilbrigðir. Greiningarhæfni hóprannsóknaraðferða er oft skipt í tvo þætti: Sértækni (specifity) eða getu til þess að greina rétt þá, sem eru heilbrigðir (heil- brigðir rétt greindir á prófi/allir heilbrigðir) og fundvísi (sensitivity) eða getu til þess að greina rétt þá, sem eru sjúkir (sjúkir rétt greindir á prófi/allir sjúkir). Heildargrein- ingargetu prófs má líta á t.d. með þvi að skoða ranggreiningartiðni (overall misclassi- fication rate) (ranggreindir á prófi/heildar- fjöldi). Til þess að hægt sé að reikna greiningar- hæfni hóprannsóknaraðferðar verður að gera undirstöðugreiningu, sem byggist á gildri aðferð til að greina á milli sjúkra og heilbrigðra og sé notuð sem undirstaða út- reikninga á greiningarhæfni hóprannsóknar- aðferðarinnar. í geðlæknisfræði er geðlækn- isskoðun sú aðferð, sem nota verður til und- irstöðugreiningar. Sýnt hefur verið fram á Frá geðdeild Landspítalans að áreiðanleiki sjúkdómsgreininga geðlækna, sem beita hefðbundnum aðferðum er mestur í þvi að skilja á milli geðveiki annars vegar og vægari geðsjúkdóma hins vegar, en á- reiðanleiki minnkar mjög þegar litið er á undirflokkun t.d. hinna vægari sjúkdóma t.d. hugsýki. Líklegt er að áreiðanleikinn verði sömuleiðis lítill við að greina á milli heil- brigðra og vægt veikra. Á síðasta áratug hefur verið mikið unnið að því að gera hið geðlæknisfræðilega mat áreiðanlegra, sér- staklega með notkun staðlaðra geðskoðunar- viðtala. Með notkun þeirra hefur tekist að skapa mjög gott samræmi í niðurstöðum geðskoðunar þeirra, sem kunna að nota að- ferðina.0 Það staðlaða geðskoðunarviðtal, sem lík- lega er þekktast, er hið svokallaða „Present State Examination" (P.S.E.), sem hefur ver- ið gert og þróað af Wing og félögum hans.4 Viðtalið nær til einkenna, sem fram hafa komið mánuðinn á undan, allir eru spurðir vissra spurninga, en aðrar spurningar aðeins bornar fram þegar ákveðnum skilyrðum er fullnægt. Spyrjandanum er frjálst að spyrja nánar í kringum þau svör, sem hann fær til að gera það upp við sig hvernig réttast er að svara hinum stöðluðu spurningum. Við- talið er töluvert sveigjanlegt og niðurstöður þess hafa reynst áreiðanlegar, þannig að þeir, sem þjálfaðir eru í notkun þess eru mjög líklegir til þess að komast að sömu niðurstöðu varðandi þau einkenni, sem kom- ið hafa fram hjá sjúklingi s.l. mánuð. Hér verður gerður samanburður á tveim spurningalistum, sem viða hafa verið not- aðir við geðlæknisfræðilegar hóprannsóknir. Sá fyrri ,,The Cornell Medical Index Health Questionnaire" (C.M.I.) hefur verið notaður mjög víða í geðlæknisfræðilegum hóprann- sóknum þótt hann væri í fyrstu gerður til að flýta fyrir og hjálpa i almennri kliniskri vinnu.1 Þrátt fyrir þennan uppruna hefur þessi spurningalisti reynst gagnlegur í hóp- t
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96

x

Læknablaðið : fylgirit

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Læknablaðið : fylgirit
https://timarit.is/publication/991

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.