Læknablaðið : fylgirit - 15.12.1996, Blaðsíða 82

82
LÆKNABLAÐIÐ 1996; 82/FYLGIRIT 34
eindirnar frá þeim stað sem þéttni þeirra er mikil
til þess staðar sem þéttni þeirra er minni, það er
þéttnimunurinn er sú orka sem knýr flutninginn.
Á undanförnum árum hafa ný lyfjaform komið
á markaðinn þar sem viðtæki lyfjanna eru ekki í
sjálfri húðinni heldur inni í líkamanum. Lyfin
verða því að frásogast gegnum húðina og út í
blóðrásina sem ber þau áfram til viðtækjanna.
Hægt er að auka frásog lyfja inn í og í gegnum húð
með því að bæta frásogshvötum (sorption prom-
oters eða penetration enhancers) út í burðarefni
lyfja. Þessir frásogshvatar valda tímabundnum
breytingum á eðlisefnafræðilegum eiginleikum
hornlagsins þannig að hindrun þess minnkar. Við
höfum sýnt fram á að ýmis efnsambönd sem unnin
er úr sjávarlífverum, svo sem ýmsar fjölómettaðar
fitusýrur og glýcerólmónóeterar, auka á þann
hátt frásog lyfja í húð.
Aðferðir: Efnin voru unnin úr þorskalýsi og
djúpsjávarhákarli. Þeim var blandað í einföld
burðarefni og áhrif þeirra á flæði ýmissa lyfja í
gegnum húð hárlausra músa var ákvarðað in vit-
ro.
Niðurstöður: Fjölómettaðar fitusýrur unnar úr
þorskalýsi reyndust vera mjög góðir frásogshvat-
ar. Aftur á móti juku mettaðar fitusýrur og lýsið
sjálft ekki frásog lyfja í gegnum húð. Glýceról-
mónóeterar höfðu einnig frásogshvetjandi eigin-
leika.
Ályktun: Hugsanlega má vinna efni úr íslensk-
um sjávarafurðum sem auka frásog lyfja inn í og í
gegnum húð.
V-42. Losun klindamýsín fosfats frá lípó-
sómum
Herdís B. Arnardóttir*, Stefán J. Sveinsson**,
Þórdís Kristmundsdóttir*
Frá *lyfjafrœði lyfsala HÍ, **Delta hf.
Klindamýsín fosfat er það lyf sem einkum er
notað staðbundið á húð gegn gelgjubólum (acne).
Helstu aukaverkanir sem tengjast notkun klinda-
mýsín fosfats eru erting og kláði frá húð, alvarleg-
ar aukaverkanir sem rekja má til frásogs lyfsins út
í blóðrás, eins og pseudomembranous colitis eru
sjaldséðar. Rannsóknir benda til þess að frásog á
klindamýsín fosfati gegnum húð ákvarðist fyrst og
fremst af þeim burðargrunni sem notaður er fyrir
lyfið.
Lípósómar eru fitukúlur sem myndast þegar
fosfólípíð eða aðrar sambærilegar tvíleysnar fitur
komst í snertingu við vatnsfasa. Stærð lípósóma,
það er þvermál þeirra, er almennt á bilinu frá 40
nm til 300 pm. Rannsóknir sýna að notkun lípó-
sóma sem lyfjabera í húðlyfjum virðist bæta að-
gengi lyfsins inn í húðina. Lípósómarnir virðast
staðsetja lyfin í lögum húðarinnar og koma þann-
ig í veg fyrir hratt flæði þess út í blóðrás. Notkun
lípósóma sem lyfjabera í húðlyfjum ætti þannig að
geta gert lyfjameðferðina árangursríkari og auð-
veldari og þar með stuðla að betri meðferðar-
fylgni sjúklingsins.
Meginmarkmið þessarar rannsóknar var að
hanna hentugan burðargrunn fyrir lípósóma til
notkunar á húð og kanna flæði klindamýsín fos-
fats frá mismunandi tegundum lípósóma og frá
lípósómadreifu í mismunandi burðargrunnum.
Til að meta hvort lípósómarnir gætu hugsanlega
aukið frásog á lyfinu í gegnum húð út í blóðrás var
borið saman flæði lyfsins annars vegar frá lípó-
sómum og hins vegar frá lyfinu í lausn gegnum
húð hárlausra músa.
Helstu niðurstöður rannsóknarinnar eru að því
stærri sem lípósómarnir eru og því fleiri fitulög
sem lípósómarnir innihalda, því hægari er losun
klindamýsín fosfats frá lípósómunum. Vatnsleys-
anleg hlaup virðast henta einna best sem burðar-
efni fyrir lípósóma og þær frásogsrannsóknir in
vitro sem gerðar voru á húð hárlausra músa sýndu
að lípósómarnir ættu ekki, samanborið við lyfið í
0,05 M fosfatbuffer, að auka gegndræpi lyfsins í
gegnum húðina út í blóðrás.
V-43. Aðferð til að auka leysnihraða
stera. Míkróhúðun með vatnleysanleg-
um fjölliðum
Þórdís Kristmundsdóttir, Sigríður Guðný Árna-
dóttir
Frá lyfjafrœði lyfsala HÍ
Lítill leysnihraði margra lyfja getur valdið
vandkvæðum í notkun þeirra. Þeir þættir sem
einkum hafa áhrif á leysnihraða lyfja eru yfir-
borðsflatarmál lyfsins svo og hámarksleysni þess.
Hægt er að auka yfirborðsflatarmálið með því að
míkrónísera lyfið en oft veldur mikil samloðun
lyfsins því að „effektíft“ yfirborð verður í raun
lítið. Fram kom sú hugmynd að hægt væri að auka
leysnihraða torleystra lyfja með því að setja
þunna húð af vatnsleysanlegu efni utan um lyfið
til að auðvelda blotnun og leiða til þess að allt
yfirborð lyfsins komist í snertingu við vökvann.
Markmið þessa verkefnis var því að rannsaka
hvort míkróhúðun torleysanlegra lyfja með vatns-
leysanlegum fjölliðum geti orðið til þess að auka
leysnihraða þeirra.
Við rannsóknina voru notaðir þrír sterar sem
leysast hægt í vatni; hýdrókortisón, 17P-estradíól
og prógesterón. Sem húðunarefni voru notaðar
vatnssæknu fjölliðurnar kítósan, alginat, dextran,