Læknablaðið : fylgirit - 15.12.1996, Blaðsíða 74

74
LÆKNABLAÐIÐ 1996; 82/FYLGIRIT 34
V-23. Kíghóstatoxín eykur á leukótríen
C4 valdandi myndun ínósítólfosfata og
losun prostacýklíns
Arnar Geirsson, Haraldur Halldórsson, Matthías
Kjeld, Guðmundur Þorgeirsson
Frá læknadeild HÍ, Rannsóknastofu HÍ í lyfja-
frœði, rannsóknastofu Landspítalans í meinefna-
frœði, lyflœkningadeild Landspítalans
Leukótríen C4 (LTC4) er afurð arakídónsýru og
er mikilvægur þáttur í ofnæmissvörun og bólgu-
svörun. Æðakerfið svarar LTC4 á ólíkan hátt háð
staðsetningu í æðakerfinu. Æðaþelsfrumur svara
ýmsum áreitum með losun á prostacýklíni. Meg-
inboðleið þeirrar losunar er talin vera gegnum
G-prótín, fosfólípasa C, ínósítólfosföt og fosfólíp-
asa A2. Áhrif kíghóstatoxíns á ínósítólfosfata
boðleiðina hefur jafnan verið talin vera hömlun á
myndun ínósítólfosfata. í þessari rannsókn voru
könnuð áhrif kíghóstatoxíns á ínósítólfosfata
myndun og prostacýklín losun eftir örvun með
LTC4. Æðaþelsfrumur voru ræktaðar úr bláæðum
naflastrengja. Frumurnar voru síðan örvaðar með
LTC4 eða histamíni með eða án fyrri meðhöndl-
unar með kíghóstatoxíni. Losun prostacýklíns var
mæld með geislamótefnamælingu. 3H-ínósítólfos-
föt voru aðgreind á jónaskiptasúlum og geisla-
virknin ákvörðuð með sindurteljara. Leukótríen
C4 veldur styrkháð aukningu á myndun ínósítól-
fosfata og losun á prostacýklíni. Kíghóstatoxín
veldur tímaháð aukningu á losun prostacýklíns og
myndun ínósítólfosfata eftir örvun með LTC4 þar
sem full verkun sést eftir 10 klukkustundir. Eftir
20 klukkustunda meðhöndlun með kíghósta-
toxíni er aukningin marktæk en í sömu tilraun
sjást engin áhrif eftir örvun með histamíni. Æða-
þelsfrumur svara leukótríen C4 með losun á
prostacýklíni. Samhliða verður myndun á ínósít-
ólfosfötum. Myndun þessara efna fer í gegnum
boðleið sem innifelur kíghóstatoxín næm G-pró-
tín. Það sem er óvenjulegt við þessa boðleið er að
kíghóstatoxín magnar upp virkni hennar. Eina
þekkta verkun kíghóstatoxín á G-prótín er að
ADP-ríbósýlera viss G-prótín og hindra á þann
hátt samskipti þeirra og viðtaka. Hvort samsetn-
ing G-prótína í þessari boðleið breytist á áverkun-
artíma kíghóstatoxíns eða viss undirtegund G-
prótína miðli mögnuninni verður ekki ráðið út frá
þessum niðurstöðum og krefst frekari rannsókna.
V-24. Samanburður á úrfellingatíðni á
styttra armi litnings 3 í mismunandi
krabbameinsgerðum
Guðný Eiríksdóttir, Valgarður Egilsson, Jónas
Hallgrímsson, Sigurður Ingvarsson
Frá Rannsóknastofa HÍ í meinafrœði
Leit að áhættugenum í genamengi mannsins er
nú þegar orðinn stór þáttur í krabbameinsrann-
sóknum. Rannsóknir með aðferðum frumu- og
sameindalíffræðinnar hafa sýnt að breytingar til
dæmis tap á arfblendni, verða á erfðaefni krabba-
meinsfrumna. Breytingar á styttra armi litnings 3
hafa fundist í ýmsum krabbameinum, til dæmis í
nýrum, lungum, brjóstum. eggjastokkum og
ristli. Markmiðið er að skilgreina gen á styttra
armi litnings 3 með því að skoða breytingar á litn-
ingamunstri sem koma fram í mismunandi
krabbameinsgerðum.
Einföld aðferð var notuð til að einangra DNA
úr æxlum og eðlilegum vefi sjúklinganna. Svæði á
litningi 3p voru mögnuð með PCR tækni og not-
aðir voru níu lyklar frá svæðunum 3pl3-pl4,
3p21.1-p21.2 og 3p24-pter. Unnið var með 140
brjóstaæxli, 33 lungnaæxli, 42 nýrnaæxli og 47
ristilæxli. PCR afurðir voru aðgreindar eftir stærð
á raðgreiningargeli, fluttar yfir á nælonhimnu og
þreifaðar með peroxíðasa merktum þreifurum.
Úrfellingatíðnin var ákvörðuð með því að bera
saman eðlilegan vef og æxlisvef.
Úrfellingatíðnin reyndist vera frá 34-61% og er
munur á milli krabbameinsgerða, lægra í brjóst-
um og ristli en í lungu og nýrum. Nauðsynlegt er
að bæta við lyklum til þess að fá nákvæmari niður-
stöður fyrir hvert svæði fyrir sig á 3p.
Fyrstu niðurstöður benda þó til þess að mis-
munandi gen séu áhrifavaldar við myndun mis-
munandi krabbameina.
V-25. Boðefni ónæmiskerfísins hafa
áhrif á vöxt og viðhald brjóstakrabba-
meinsfrumna
GunnarB. Ragnarsson, HelgaM. Ögmundsdóttir
Frá lœknadeild HÍ, Rannsóknarstofu KÍ í frumu-
og sameindalíffrœði
Tengsl íferðar frumna ónæmiskerfisins í
brjóstakrabbameinsvef við horfur sjúklinga eru
óljós þrátt fyrir áratuga rannsóknir. Fyrri rann-
sóknir á KÍ sýndu að afurðir eitilfrumna, hugsan-
lega boðefni (cýtókín), gátu örvað vöxt brjósta-
krabbameinsfrumna. Tilgangur rannsóknarinnar
er að kanna hvaða cýtókín eru til staðar í brjósta-
krabbameinsvef og hvaða áhrif þau hafa á
brjóstakrabbameinsfrumur.
Við fundum með ELISA-prófi að TNF-a var
hækkað í 20 tilvikum af 40 í brjóstakrabbameins-
vef, miðað við eðlilegan brjóstavef. Vísbendingar
voru um að IL-6 og IFN-y væri líka aukið. Við
könnuðum áhrif þessara cýtókína á brjósta-
krabbameinsfrumulínur (T-47D og ZR-75-1) í
rækt. Smásjárljósmyndir sýndu að IL-6 minnkaði