Læknablaðið : fylgirit - 15.12.1996, Blaðsíða 45

LÆKNABLAÐIÐ 1996; 82/FYLGIRIT 34
45
E-58. Ónæmisörvun kinda með endur-
röðuðu kjarna- og hjúpprótíni visnu-
veiru
Sigurbjörg Þorsteinsdóttir, Björg Rafnar, Eggert
Gunnarsson
Frá Tilraunastöð HÍ í meinafrceði að Keldum
Erfitt hefur reynst að þróa bóluefni gegn lenti-
veirum og mörg dæmi eru um að ónæmisörvun
fyrir sýkingu valdi því að sjúkdómur versnar í stað
þess að veita vörn. Afar brýnt er því að vita hvaða
hlutar veirunnar vekja verndandi ónæmissvar og
hvaða hlutar ónæmissvarsins eru áríðandi fyrir
vernd.
Visnuveira er lentiveira sem veldur heilabólgu í
kindum; eins og aðrar lentiveirur hefur hún gen
fyrir kjarnaprótín (gag), hjúpprótín (env), hvata
(pol) og stjórnprótín. Tilgangur verkefnis er að
rannsaka ónæmissvar í kindum í kjölfar örvunar
með kjarna- og hjúpprótínum visnu og athuga
hvort hægt sé að fá vernd gegn sýkingu.
Kjarna- (gag) og hjúpprótíngen (env) visnu
voru klónuð inn í bakúlóveiru og prótínin fram-
leidd í Sf-9 frumum. Kindur voru sprautaðar í húð
með eftirfarandi vækjum blönduðum ónæmis-
glæði; 1) gag, sem seytt er af gag-bakúlóveiru
sýktum Sf-9 frumum, 2) env, sem er frumuhimna
e/iv-bakúlóveiru sýktra Sf-9 frumna, 3) himnum
af Sf-9 frumum sýktum með villtri bakúlóveiru til
samanburðar.
Kindur sprautaðar með gag og env vækjum
mynduðu sterkt mótefnasvar gegn visnu mælt í
ELISA en samanburðarkindin var neikvæð. Pró-
tínþrykk sýndi að mótefni gag sprautuðu kindar-
innar beindust gegn öllum helstu gag-prótínum
visnuveiru, en mótefni env kindarinnar bundust
visnu glýkóprótíni (gp) 135 en ekki gp44. Engin
vaxtarhindrandi mótefni fundust. Samanburðar-
kindin var neikvæð gegn visnuveiru í prótín-
þrykki. Visnuveira örvaði eitilfrumur gag og env
sprautuðu kinda in vitro en ekki eitilfrumur sam-
anburðarkindar.
Rannís styrkir rannsóknina.
E-59. Stjórn á langlífí eitilfumna
HelgaM. Ögmundsdóttir*, Steinunn Sveinsdóttir*,
Asbjörn Sigfússon**, Bjarni A. Agnarsson***,
Jón Gunnlaugur Jónasson***
Frá *Rannsóknarstofu KÍ í sameinda- og frumu-
líffrœði, **Rannsóknastofu H1 í ónœmisfrœði,
***Rannsóknastofu HÍ í meinafrœði
Það er almennt viðurkennt að stýrður frumu-
dauði skiptir verulegu máli við þroskun eitil-
frumna og talinn nauðsynlegur til að koma í veg
fyrir sjálfsofnæmi. Frumudauði er líka nauðsyn-
legur til að binda enda á ónæmissvörun. Við höf-
um rannsakað íslenska fjölskyldu með tilhneig-
ingu til góðkynja og illkynja æxlisvaxtar af B-
frumuuppruna. Fyrsta mælanlega afbrigðið sem
við fundum í einkennalausum fjölskyldumeðlim-
um var afbrigðilega mikil framleiðsla á immúnó-
glóbúlínum eftir mítógen örvun í rækt. Við höfum
nú skoðað lifun eitilfrumna í rækt með og án
örvunar og metið tjáningu á langlífisgeninu bcl-2
með mótefnalitun á vefjasneið og flæðifrumusjár-
greiningu á ræktuðum frumum. Stýrður frumu-
dauði (apoptosis) var mældur með TUNEL að-
ferð. Eitilfrumur frá þeim fjölskyldumeðlimum
sem sýndu offramleiðslu á immúnóglóbúlínum
lifðu marktækt lengur en frumur úr samanburðar-
einstaklingum í mítógenörvaðri rækt. Afbrigði-
lega mikil tjáning sást á bcl-2 prótíninu á B-
frumusvæði í eitli frá konu úr fjölskyldunni sem
greindist með mergfrumuæxli 15 árum eftir að
eitillinn var tekinn. í eitilfrumum úr samanburð-
areinstaklingum sýndi bcl-2 tjáningin ákveðið
ferli í tíma: Þegar frumurnar byrjuðu að svara
mítógenörvun og stækka jókst bcl-2 tjáningin, en
lækkaði síðan aftur á áttunda degi en á þeim tíma
höfum við mælt verulegan frumudauða með litun
með trýpan-bláu. TUNEL litun sýndi apoptosis í
smáum bcl-2 neikvæðum frumum og stórum
frumum strax á öðrum degi meðan bcl-2 tjáning
var enn há. Verið er að kanna hvort um var að
ræða einstofna frumufjölgun í eitlinum og eftir er
að mæla bcl-2 tjáningu í eitilfrumuræktum frá
fjölskyldunni. Þegar niðurstöður úr þeim mæling-
um liggja fyrir verður unnt að meta hvort afbrigði-
legt langlífi B-eitilfrumna í þessari fjölskyldu
tengist afbrigðum í tjáningu á bcl-2.
E-60. Prótín-týrósín kínasinn Csk tekur
þátt í boðflutningi gegnum FceRI viðtak-
ann
Þórunn Rafnar, Stokes Peebles, Mary E. Brum-
met, Donald W. MacGlashan, David G. Marsh
Frá lœknadeild HÍ, Johns Hopkins Asthma and
Allergy Center
Prótín-týrosín kínasinn Csk bælir virkni Src
kínasa fjölskyldunnar og hefur neikvæð áhrif á
boðflutning nokkurra Src-tengdra viðtaka, svo
sem T-frumu og B-frumu viðtakanna. Src kínas-
inn Lyn er nauðsynlegur til örvunnar IgE viðtak-
ans, FceRI, á mastfrumum og basófílum. Þessi
rannsókn var framkvæmd til að athuga hvort Csk
hefur hlutverk í boðflutningi gegnum FceRI.
FceRI viðtakar á RBL frumum (mastfrumulína
úr rottu) voru krosstengdir (örvaðir) með and-