Læknablaðið : fylgirit - 15.12.1996, Blaðsíða 73

LÆKNABLAÐIÐ 1996; 82/FYLGIRIT 34
73
við. Hraðastuðull (kl) fyrir hraða fasa endur-
heimtar krafts eftir ertingu (mechanical restitu-
tion) minnkaði mikið við að lækka hitastigið nið-
ur í 26°C bæði í gátt og slegli Q101,5-2,0).
Aukning samdráttarkrafts og lenging samdrátt-
ar við hitastigslækkun var eins og við var að búast.
Munur á Q10 milli TPF og TR bendir til þess að
slökunin sé meira háð virkum flutningi á Ca2+.
Minnkun kl er í samræmi við þá hugmynd að
lækkað hitastig hægi á endurvirkjun jónaganga í
SR. Sú staðreynd að RF varð svipað í gátt og slegli
við lágt hitastig er athyglisverð og bendir til ólíkra
áhrifa hitastigs á Ca-pumpu SR og Na/Ca-skipti í
gátt og slegli.
V-21. Skimun fyrir arfbundinni kólester-
ólhækkun með erfðatækni og ættrakn-
ingu
Bolli Þórsson*, Gunnar Sigurðsson*,**, Vil-
mundur Guðnason***,****
Frá *Sjúkrahúsi Reykjavíkur, **göngudeild
Landspítalans fyrir blóðfitumœlingar, ***Rann-
sóknarstofu Hjartaverndar í sameindaerfðafrœði,
****University College, London Medical School
Inngangur: Arfbundin kólesterólhækkun
(familial hypercholesterolemia, FH) er algengur
eingenasjúkdómur sem orsakast af galla í viðtaka
fyrir lágþéttni fituprótín. Aðaleinkenni sjúk-
dómsins er tvö- til þreföld hækkun á kólesteróli í
blóði og snemmkominn kransæðasjúkdómur.
Arfbundna kólesterólhækkun hefur verið
rannsökuð hjá um 20 íslenskum ættum sem hefur
leitt til að fjórar stökkbreytingar í viðtakageninu
fyrir lágþéttni fituprótín hafa fundist sem skýra
um 90% af arfbundnum kólesteróltilfellum á ís-
landi.
Markmið rannsóknarinnar:
1. Leita að skyldleika með ættrakningu milli
fjölskyldna með arfbundna kólesterólhækkun.
2. Skima fyrir þekktum stökkbreytingum hjá
afkomendum þeirra forfeðra sem finnast með
ættrakningunni.
3. Skima fyrir þekktum stökkbreytingum hjá
nýjum sjúklingum hugsanlega með arfbundna
kólesterólhækkun og leita nýrra stökkbreytinga.
4. Safna upplýsingum um dánaraldur og dánar-
orsök einstaklinga í ættunum.
Aðferðir: Ættrakning er unnin af Erfðafræði-
nefnd. Próf byggð á PCR eru notuð til greiningar
á þekktum stökkbreytingum. Leitað verður kerf-
isbundið þannig að allir sjúklingar merð arf-
bundna kólesterólhækkun í ættunum finnist.
Greining á áður óþekktum stökkbreytingum er
meðal annars gerð með Single Strand Conformat-
ion Polymorphism (SSCP). Upplýsingar um dán-
arorsök fengust frá Hagstofu Islands.
Niðurstöður: Blóð hefur verið dregið úr 215
lykileinstaklingum fundnum með ættrakningu og
niðurstöður þeirra verða kynntar.
Ályktun: Arfbundin hækkun á kólesteróli er
sjúkdómur sem er tilvalinn til erfðaskimunar þar
sem örugg DNA próf eru til og mikill ávinningur
af því að greina nýja einstaklinga með sjúkdóm-
inn.
V-22. Sléttvöðvafrumur úr naflastrengs-
æðum framleiða cystatín C
Ingvar H. Ólafsson, Finnbogi R. Þormóðsson,
Hannes Blöndal
Frá Rannsóknastofa í líffœrafrœði, lœknadeild HÍ
Arfgeng heilablæðing á íslandi einkennist af
söfnun mýlildis í æðaveggi heilaæða. Ljóst er að
gallað afbrigði proteasahemilsins cystatín C er
aðal uppistöðuefni mýlildisþráðanna, en ekki er
full ljóst með hvaða hætti né hvar þeir myndast.
Nokkrar nýlegar rannsóknir á þessum og skildum
sjúkdómum benda til þess að prótínið falli út í
nánasta umhverfi sléttvöðvafrumna æðaveggjar-
ins eða jafnvel innan þeirra. Það er því full ástæða
til þess að gruna þær um að framleiða prótínið,
sem myndar þræðina. Fyrsta skref í sannprófun
þessarar tilgátu var að kanna hvort sléttvöðva-
frumur framleiði cystatín C í verulegu magni. Við
höfum því einangrað og ræktað sléttvöðvafrumur
úr naflastrengsæðum (sjá annað ágrip), meðal
annars til að kanna framleiðslu þeirra á cystatíni
C. Kannað var í upphafi hvort nokkur cystatíns C
mótefnasvörun væri fáanleg í ætislausninni áður
en ræktun hófst. Svo reyndist ekki vera.
Frumur voru tvílitaðar, annars vegar með mót-
efni gegn a-actin til að staðfesta að um sléttvöðva-
frumur væri að ræða og hins vegar mótefni gegn
cystatíni C. Litun fyrir a-actin sýndi sléttvöðva-
actinþræði í endilangri frumunni, en cystatín C
litun takmarkaðist við Golgisvæði frumunnar. Sú
niðurstaða samsvarar vel staðsetningu prótína,
sem búin er til útflutnings úr frumunni. Til frekari
staðfestingar voru sléttvöðvafrumur úr rækt leyst-
ar upp og prótín þeirra aðskilin með SDS-raf-
drætti. Því næst voru prótínin fest á himnu og
mótefnalituð fyrir cystatíni C. Litunin sýndi eitt
prótínband með mólmassa cystatíns C. Innan-
þelsfrumur úr naflastrengsæðum voru einnig ein-
angraðar og sýndu tímabundna litun fyrir cysta-
tíni C, sem hvarf er þær höfðu myndað einkenn-
andi samfellt lag innanþelsfrumna („cobble
stone“ mynstur).
Rannsóknin er styrkt af Rannsóknaráði ríkisins
og Heilavernd.