Læknablaðið : fylgirit - 15.12.1996, Blaðsíða 61

LÆKNABLAÐIÐ 1996; 82/FYLGIRIT 34
61
Aðferðir: Úrtaki borgara í Gautaborg, sem
fæddir voru 1901-1902 var boðin þátttaka í athug-
un á heilsufari við 85 ára aldur (n=347) og sami
hópur skoðaður þremur árum síðar. Geðskoðun
fór fram á heimili viðkomandi eða á stofnun. í
viðtalinu var gerð ítarleg athugun á geðrænu
ástandi (CPRS, MMSE, GBS, Blessed og
Hachinski score). Tekið var viðtal við aðstand-
endur. Pá var gerð líkamleg skoðun, hjartalínurit,
röntgenmynd af hjarta og lungum, sálfræðimat og
framkvæmdar umfangsmiklar blóðrannsóknir.
Tölvusneiðmyndir (CT-Scan) og blóðflæðimæl-
ingar (SPECT) á heila voru gerðar í vissum tilvik-
um. Lesnar voru sjúkraskrár þátttakenda. Sjúk-
dómsgreining fékkst með samhæfðum upplýsing-
um úr ofangreindum rannsóknum. Við
sjúkdómsgreiningu heilabilunar og geðsjúkdóma
var stuðst við skilgreiningar DSM-III-R. Við und-
irflokkun heilabilunar af Alzheimers gerð var
stuðst við NINDS-ADRDA skilyrði en skilgrein-
ingu Erkinjuntti fyrir heilabilun af völdum blóð-
flæðistruflana.
Niðurstöður: Sextíu og þrír einstaklingar fengu
heilabilun frá 85 til 88 ára aldurs. Nýgengi mældist
90,1 á 1000 á ári (61,3 hjá körlum og 102,7 hjá
konum, p=0,085). Nýgengi Alzheimers sjúk-
dóms var 36,3 á 1000 á ári og nýgengi heilabilunar
af völdum æðatruflana (vascular dementia) 39,0 á
1000 á ári (p=1,000).
Ályktanir: Niðurstöðurnar sýna að nýgengi
heilabilunar af völdum Alzheimers sjúkdóms og
blóðflæðitruflana er hátt hjá háöldruðum. Um
10% þeirra sem ekki þjást af heilabilun við 85 ára
aldur veikjast á næstkomandi ári. Er þetta ábend-
ing um mikilvægi heilabilunar við skipulagningu
heilbrigðisþjónustu fyrir hinn ört stækkandi hóp
háaldraða.
*Rannsóknin er unnin við geðdeild Sahlgrenska
sjúkrahússins og Háskólann í Gautaborg.
E-96. Flogaveiki í kjölfar heilamengis-
blæðingar vegna brostins æðagúls
Elías Ólafsson*, Gunnar Guðmundsson*, W. All-
en Hauser**
Frá *taugalœkningadeild Landspítalans, **Col-
umbia University, New York
Inngangur: Heilamengisblæðing (subara-
chnoid hemorrhage) vegna brostins æðagúls
(ruptured cerebral aneurysm) (HBBÆ) er tiltölu-
lega algengur sjúkdómur og fjölmörg tilfelli grein-
ast árlega hér á landi. Langtíma líkur á flogaveiki
hjá þeim sem lifa af HBBÆ hefur ekki verið
rannsökuð. Við birtum niðurstöður rannsóknir á
tíðni flogaveiki hjá öllum þeim sem greindust með
HBBÆ á íslandi á ákveðnu tímabili og lifðu blæð-
inguna af.
Efniviður og aðferðir: Efniviður rannsóknar-
innar eru þeir sjúklingar sem greindust á íslandi
með HBBÆ á 11 ára tímabili (1958-68) og hefur
þeim verið lýst í fyrri rannsókn af einum okkar
(GG). Vísitilfelli (index cases) rannsóknarinnar
eru þeir 44 sjúklingar sem fengu blæðingu á rann-
sóknartímanum, fóru í aðgerð vegna æðagúlsins
og lifðu meira en sex mánuði eftir blæðinguna.
Sjúklingum er skipt í þrjá flokka eftir því hversu
mikil andleg og líkamleg skerðing þeirra var eftir
blæðinguna, eða „eðlilegir“, „vægt skertir" og
„mjög skertir". Sjúkraskrár voru lesnar og haft
var samband við þá sjúklinga sem enn lifa og
fjölskyldur þegar ástæða var til. Ákvarðaður
fjöldi þeirra sjúklingar sem fengu bráðaflog (acu-
te symptomatic seizure(s)) eða flogaveiki (unpro-
voked seizures). Reiknaður er fjöldi þeirra sjúk-
linga í hópnum sem búist hefði verið við að fengju
flog. Reiknuð er hlutfallslega áhætta á flogaveiki
(standardized morbidity ratio; SMR) meðal sjúk-
linganna í samanburði við þjóðina alla.
Niðurstöður: Af sjúklingunum 44 fengu sjö
bráðaflog og flogaveiki, fjórir flogaveiki ein-
göngu og þrír bráðaflog eingöngu. Pannig fengu
alls 11 flogaveiki þegar vænst hefði verið 0,5 til-
fella, 21,6 (95 % CI 10,8 - 38,6). Pegar litið er á
klínískt ástand sjúklinga eftir aðgerð þá var SMR
eins og hér segir: „Eðlilegir" 11,1 (95 % CI 2,3 -
32,4), „vægt skertir" 37,7 (7,7-109,5), „mjög
skertir“ 29,4 (9,5-68,5).
Umræða: Ljóst er að hætta á flogaveiki eftir
HBBÆ er verulega aukin og ekki aðeins þegar
sjúklingar hafa skerst verulega heldur einnig hjá
þeim sem ná sér fullkomlega að því er virðist.
E-97. Afleiðingar höfuðáverka meðal ís-
lenskra barna
Jónas G. Halldórsson*, Eiríkur Örn Arnarson**,
Kjell M. Flekkpy***, Kristinn Guðmunds-
SOYl -í-
Frá *Greiningar- og ráðgjafarstöð ríkisins, **geð-
deild Landspítalans, ***UIIevál Hospital, Osló,
****heila- og taugaskurðlœkningadeild Sjúkra-
húss Reykjavíkur
Sýnt hefur verið fram á að framheilinn er sér-
staklega viðkvæmur fyrir höfuðáverka í bernsku.
Líkur eru til þess að starfsemi framheilans á unga
aldri leggi grundvöll að æðra vitsmunastarfi. Pví
má ætla að miðlungs og alvarlegir höfuðáverkar á
fyrstu aldursárum hafi oft alvarlegar afleiðingar
til lengri tíma.
Nú stendur yfir framvirk, taugasálfræðileg
langtímarannsókn á afleiðingum höfuðáverka