Læknablaðið : fylgirit - 15.12.1996, Blaðsíða 37

LÆKNABLAÐIÐ 1996; 82/FYLGIRIT 34
37
hafa hinsvegar tapað þessum eiginleika. Því virð-
ist sem eitthvað gerist í æxlisþróuninni sem gerir
p53 viðbragðið óvirkt. p53 viðbragðið í brjóstavef
við þessar aðstæður virðist ekki tengjast apoptósu
(sama og engin apoptósa verður í þeim frumum
sem tjá p53) en hinsvegar verður apoptósa í æxlis-
vefnum og þá, að því er virðist, án afskipta p53.
Þessar niðurstöður verða ræddar í samhengi við
aðrar p53 rannsóknir á íslandi.
E-40. Tap á arfblendni á litningi lp í
mannabrjóstakrabbameini. Samband
við háan S-fasa, verri lífslíkur og úrfell-
ingar á öðrum litningum
Gísli Ragnarsson, Ásgeir Sigurðsson, Guðný
Eiríksdóttir, Rósa B. Barkardóttir, Jón Gunn-
laugur Jónasson, Sigurður Ingvarsson
Frá Rannsóknastofu HÍ í meinafrœði
Inngangur: Rannsóknir hafa sýnt að ýmis svæði
í genamenginu verða fyrir breytingum hjá
krabbameinsfrumum og geta því mögulega hýst
æxlisbæligen. Æxlisbæligen verður ekki óvirkt
fyrrr en báðar litningasamsætur þess eru óvirkar.
Ef æxlisfrumur eru arfblendnar er hægt að greina
samsætutap (loss of heterozygosity = LOH).
Seinni stökkbreyting í æxlisbæligenum hefur í
langflestum tilfellum greinst með LOH í tilsvar-
andi genum. LOH á litningi lp hefur fundist í
mörgum gerðum krabbameina en þó einkum í
brjóstakrabbameini.
Aðferðir: Rannsökuð voru 232 prímer brjósta-
krabbameinsæxli. DNA var einangrað úr leu-
kócýtum (normalsýni) og æxlisvef með protínasa.
DNA úr æxlissýnum og eðlilegum blóðsýnum var
síðan magnað upp með PCR aðferð. Míkrósa-
tellite lp erfðamörk voru notuð. Hið magnaða
DNA var rafdregið og flutt yfir á Hybond-N+
nælon himnu. Þreifað var með halalengdum
erfðamörkum merktum með peroxíðasa. Mögn-
un á DNA í æxlissýni var borin saman við DNA í
eðlilegu blóðsýni. Ef önnur samsæta í arfblendn-
um sýnum var horfin eða hafði magnast mun
daufar í öðru sýninu en hinu skráðist það sem
LOH.
Niðurstöður: Urfellingar voru greindar á rönt-
genfilmum. Þau sýni sem ekki var hægt að
ákvarða örugglega voru skráð ólæsileg. Alls 126 af
232 krabbameinsæxlum eða 54% reyndust með
LOH einhvers staðar á því svæði sem erfðamörk-
in 13 náðu yfir. LOH einstakra erfðamarka var frá
11% upp í 28%, og eru tveir toppar á því svæði
sem rannsakað var. Urfellingakort gefur vísbend-
ingar um möguleg æxlisbæligen á þremur svæðum
á litningi lp. Marktækt samband reyndist vera
milli LOH á lp og S-fasa, milli LOH á lp og LOH
á öðrum litningasvæðum. Marktækt samband
reyndist einnig vera milli lifunar og LOH á lp.
Ályktanir: Niðurstöður benda til þess að þrjú
æxlisbæligen séu á því svæði litnings lp sem rann-
sakað var. Þeir sjúklingar sem hafa LOH á lp
reyndust vera í tvöfaldri áhættu að deyja úr sjúk-
dómnum en hinir sem ekki eru með LOH á lp.
Samkvæmt rannsókninni er LOH á lp sjálfstæður
prógnóstískur þáttur í brjóstakrabbameini.
Int J of OncoIogyl996; 9: 731-6.
E-41. Samanburður á niðurstöðum litn-
ingarannsóknar og flæðigreiningar á
brjóstakrabbameinsfrumum
Margrét Steinarsdóttir*, Jón G. Jónasson**, Ingi-
björg Pétursdóttir***, Helgi Sigurðsson****,
Helga M. Ögmundsdóttir***
Frá *Rannsóknastofu HÍ í meinafrœði, litningar-
annsóknadeild, **Rannsóknastofu HÍ í vefja-
meinafrœði, ***Rannsóknarstofu KÍ í sameinda-
og frumulíffræði, ****krabbameinslækninga-
deild Landspítalans
Ýmsar aðferðir eru notaðar til að meta erfða-
breytileika í æxlisfrumum. I þessari rannsókn
voru bornar saman niðurstöður hefðbundinnar
litningarannsóknar á brjóstakrabbameinsfrum-
um, bæði beint úr æxlinu og úr ræktunum, og
flæðigreining á frumum úr paraffín-innsteyptum
vefjasneiðum þar sem mælt var DNA magn og
hlutfall frumna í S-fasa.
Samanburður á 70 sýnum sýndi kosti og galla
beggja aðferðanna. Ræðigreining skynjaði breyt-
ingar í 60% tilfella en litningagreining í 50% til-
fella. Samanlagt greindust breytingar í 74% sýn-
anna. Flæðigreining missti af nær-diploid klónum
og klónum með einfaldar litningabreytingar.
Litningarannsókn missti af þriðjungi klóna sem
fundust með flæðigreiningu. DNA magn í frum-
unum mældist almennt heldur meira með flæði-
greiningu heldur en litningarannsókn en fylgni
var góð. Aðferðirnar greindu sömu klón í 54%
tilfella. Mismunur virðist að hluta til stafa af mis-
leitni æxlisins og skorti á frumum í skiptingu í
litningarannsókninni. Fjölklónunfannstí25% af-
brigðilegra æxla. Engin fylgni fannst á milli hækk-
aðs S-fasa hlutfalls og fjölda frumuskiptinga í
beinum heimtum og ræktunum, en fylgni fannst á
milli hækkaðs S-fasa hlutfalls og mislitnunar (an-
euploidy).
Við ályktum að litningabrengl og magnbreyt-
ingar á erfðaefni í æxlissýnum séu mjög algeng,
aðferðirnar tvær bæti hvora aðra upp, en þörf sé á
nánari rannsóknum til að sjá hvort sérstakar
breytingar tengist horfum sjúklinganna.