Læknablaðið : fylgirit - 01.12.1998, Blaðsíða 42

42
LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84/FYLGIRIT 37
óþægindi voru. Því er ályktað að algengi óþæg-
inda endurspegli markhópinn. Vegna lítillar
svörunar karla var ekki gerður samanburður á
einstökum starfshópum þeirra. Samanburður
var gerður á óþægindum kvenna sem unnu á af-
greiðslukössum og kvenna í öðrum störfum í
matvöruverslunum. Mantel-Haenszel jafna var
notuð til að reikna áhættuhlutfall (OR) með
95% öryggismörkum (95% CI), lagskipt var
eftir lífaldri og starfsaldri.
Niðurstöður: Borið saman við aðrar starfs-
systur höfðu konur sem unnu við afgreiðslu-
kassa 20 klukkustundir eða lengur á viku mun
tíðari óþægindi frá hálsi (OR=4,0; 95% CI=
1,5-10,7), herðum (OR=4,5; 95% CI= 1,4-14,4)
og efri hluta baks (OR=2,3; 95% CI=l,l-4,7).
Oþægindi í mjöðmum voru hins vegar fátíðari
(OR=0,3; 95% CI=0,1-0,9). Konur sem unnu
til skiptis við afgreiðslukassa, á lager, í kjöt-
deild og við búðarborð höfðu mun sjaldnar
óþægindi en þær sem unnu eingöngu við kassa.
Alyktanir: Algengi óþæginda í hálsi, herðum
og efri hluta baks meðal kvenna sem hafa lang-
an vinnudag við afgreiðslukassa gæti tengst ein-
hæfum, síendurteknum hreyfingum sem starfið
útheimtir. Fátíð óþægindi í mjöðmum gætu
skýrst af því að oftast var hægt að sitja við af-
greiðslukassana. Mælt er með að starfsmenn
við afgreiðslukassa hafi fjölbreytt verkefni og
að vinnutíminn við afgreiðslukassann verði stytt-
ur.
E-40. Faraldsfræðileg^ rannsókn á sýru-
tengdum kviilum hjá Islendingum
Linda Björk Olafsdóttir", Hallgrímur Guðjóns-
son2>, Bjarni Þjóðleifsson2>, Rúnar Vilhjálms-
son31
Frá "GlaxoWellcome ehf, 2>lyflœkningadeild
Landspítalans, 3>námsbraut í lijúkrun
Inngangur: íslendingar hafa undanfarin ár
verið með mestu notkun lyfja við sýrutengdum
kvillum (dyspepsia). Ástæða var til að rann-
saka algengi sýrutengdra kvilla hjá almenningi
á Islandi.
Efniviður og aðferðir: Spurningalisti, stað-
færður fyrir Island, var sendur út til 2.000 ein-
staklinga á aldrinum 18-75 ára. Spurningalistinn
samanstendur af 74 spurningum ásamt ein-
kennalista til útfyllingar. Um 30 spurningar
tengjast sýrutengdum kvillum. Urtak var fengið
hjá Hagstofu Islands með heimild Tölvunefndar.
Framkvæmd rannsóknarinnar byggði á hinni
svokölluðu heildaraðferð (Dillman, 1978).
Niðurstöður: Alls bárust 1.336 marktæk
svör eða 67% (45% karlar, 55% konur). Meðal-
aldur reyndist vera 42 ár. Um 67% einstaklinga
fundu fyrir sýrutengdum kvillum frá efri hluta
meltingarvegar, þar af höfðu 18% slæm eða
mjög slæm einkenni og nær allir finna fyrir
verkjum í maga eða kviði. Tíundi hver einstak-
lingur er með verki í efri hluta kviðarhols og
langflestir segja verkinn minnka við það að
borða eða taka inn sýrubindandi lyf. Um 7%
segja verkinn minnka við að taka inn histamín-
blokkandi lyf. Verkurinn eykst marktækt við að
drekka áfengi hjá þeim sem hafa sýrutengda
kvilla, en fjöldi drykkja hefur ekki áhrif. Ekki
er marktækur munur hjá þeim sem eru með
sýrutengda kvilla og öðrum þar sem gallblaðr-
an hefur verið fjarlægð. En marktækur munur
er hins vegar hjá þeim sem hafa fengið maga-
og eða skeifugarnarsár. Um 9% einstaklinga
hafa fengið maga- eða skeifugarnarsár, hjá
flestum var það staðfest með speglun.
Því verri sem einkennin eru frá efri hluta
meltingarvegar þeim mun oftar leita einstak-
lingar til læknis og eru frá í vinnu. Tengsl eru á
milli reykinga og sýrutengdra kvilla. Fyrir
brjóstsviða hafa 42% fundið og 18% telja að
brjóstsviðinn lagist við að taka inn sýrubind-
andi lyf, en 7,3% segja hann lagast við að taka
inn histamínblokkandi lyf. Um 60% hafa fund-
ið fyrir nábít, 5,8% finna fyrir nábít einu sinni
eða oftar í viku. Mjög sterk tengsl eru á milli
astma og nábíts. Af einstaklingum með iðra-
ólgu hafa 92% sýrutengda kvilla. Því fleiri asp-
irín-, parasetamól- og bólgueyðandi töflur sem
teknar eru inn þeim mun verri eru einkenni
sýrutengdra kvilla.
Ályktanir: Stór hluti íslendinga finnur fyrir
sýrutengdum einkennum. Fimmti hver finnur
fyrir slæmum einkennum. Áfengi, tóbak, aspir-
ín, parasetamól og bólgueyðandi lyf hafa áhrif
á sýrutengda kvilla. Einstaklingar með sýru-
tengda kvilla leita oftar til læknis og eru oftar
frá vinnu en aðrir.
E-41. Faraldsfræði ætisára á 20. öldinni.
Áhrif breyttra lífsskilyrða á íslandi
Hildur Thors, Cecilie Svanes, Bjarni Þjóð-
leifsson
Frá lyflœkningadeild Landspítalans, lungna-
deild Haukeland sjúkrahúss Bergen
Inngangur: Rannsóknir á dánartíðni ætisára
og tíðni holsára hafa sýnt fram á kynslóða-
mynstur sem bendir til að þættir tilkomnir