Læknablaðið : fylgirit - 01.12.1998, Blaðsíða 67

LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84/FYLGIRIT 37
67
E-87. Tengsl lyfhrifa penicillíns við verk-
un á sýkingar af völdum penicillín
ónæmra og næmra pneumókokka.
Helga Erlendsdóttir, Karl G. Kristinsson, Sig-
urður Guðmundsson
Frá sýklafrœðideild og lyflœkningadeild Land-
spítalans
Inngangur: Fjölgun penicillín ónæmra
pneumókokka hefur leitt ti! notkunar breiðvirkari
og dýrari lyfja. Fyrri rannsóknir okkar á músa-
lungnabólgu af völdum penicillín ónæmra
pneumókokka hafa hins vegar leitt í ljós, að með
réttum skömmtum og skammtabilum megi nota
penicillín við meðhöndlun þessara sýkinga. Sam-
anburður á ýmsum breytum lyfhrifa penicillíns
við meðferð sýkinga af völdum misnæmra
pneumókokkastofna gæti varpað frekara ljósi á
vægi þeirra. Því var ákveðið að kanna hvort
lyfhrif penicillíns á ónæma og næma pneumó-
kokkastofna væru sambærileg, þegar tekið væri
tillit til hamstyrks (MIC) viðkomandi stofna.
Efniviður og aðferðir: Notaðir voru tveir
stofnar pneumókokka, báðir af hjúpgerð 6B.
Annar var penicillín næmur (MIC=0,015) og
hinn með verulega minnkað næmi (MIC=1,0
mg/L). Svissneskar albínómýs voru sýktar bæði
í lungum og lærum, ýmist með ónæmum eða
næmum stofni. Fimm mismunandi meðferðar-
skammtar penicillíns gegn báðum stofnunum
voru valdir þannig að lyfjaþéttnin í sermi hefði
mismunandi Cmax og tíminn, sem lyfið væri yfir
MIC, spannaði líka mislangan tíma. Mýsnar
voru meðhöndlaðar í allt að sex tíma og fórnað
þá. Lungu og læri voru fjarlægð, mulin, rað-
þynnt og sáð til talningar. Verkun hverrar með-
ferðar var reiknuð út miðað við samanburðar-
vöxt hjá músum, sem engin lyf höfðu fengið.
Meðfcrð Gn., (x MIC) T>MIC í mín (% þess tíma, sem lyfið er yfir MIC)
i —ro 5tF43T- “TIZ55
2 5 80-90 (25)
3 100 170-190 (50)
4 50 260-280 (75)
5 20 360 (100)
Niðurstöður: Sömu breytur lyfhrifa voru af-
gerandi hjá báðum stofnunum og á báðum sýk-
ingarstöðum. Markverð verkun fékkst ekki fyrr
en þéttni penicillíns var yfir MIC að minnsta
kosti 40-50% af meðferðartímanum, eða að
lyfjaþéttni fyrsta skammts væri yfir MIC í
meira en 90 mínútur. Að auki þurfti C»
skammtsins að ná ~20x MIC. Mesta verkun
reyndist á þessum sex klukkustundum vera 0,5-
1 logjQ í lungum og 3-5 logjQ í lærum. Sömu
niðurstöður fengust bæði hjá ónæmum og
næmum stofnum.
Alyktanir: Mun minna bakteríudráp reynd-
ist í lungum en í lærum, og er skýring þess
óljós. Sams konar penicillínskammta má lík-
lega nota við meðferð gegn ónæmum og næm-
um pneumókokkum, ef tekið er tillit til ham-
styrks viðkomandi stofna.
E-88. Erfðabreytilegar samsvaranir
erfðamengis með sértækri mögnun á 3'
hjáröðum Alu endurtaka
Hans G. Þormar", Guðmundur H. Gunnars-
son'1, Jón Jóhannes Jónsson'-2', Sherman M.
Weissman21
Frá "lífefna- og sameindalíjfrœðistofu lœkna-
deildar HI, 2lDept. of Genetics og Boyer Center
for Molecular Medicine, Yale Scliool ofMedi-
cine, New Haven Connecticut
Erfitt er að finna meingen fjölþátta sjúk-
dóma. Við vinnum að þróun nýrra aðferða sem
við köllum svipgerðareinun (phenotype clon-
ing). Þær aðferðir byggja á beinni einangrun á
erfðamengisröðum tengdum meingenum án
fyrirliggjandi upplýsinga um lífefnafræðilega
virkni gensins eða staðsetningu þess í erfða-
mengi. Við svipgerðareinun er dregin ályktun
um meingen sem DNA sameind. Séu sameindir
með þeim eiginleikum einangraðar úr erfða-
mengi þá ættu þær að innihalda raðir tengdar
meingeni ef ályktunin væri rétt og einangrunin
skilvirk. Sérstaklega mikilsverðar fyrir íslensk-
ar aðstæður væru aðferðir sem einangra beint
samupprunaraðir með mispörunarskimun (gen-
omic mismatch scanning). Lýst hefur verið
einni slíkri aðferð en hún hefur ekki enn reynst
nógu öflug í mannerfðafræði.
Forsenda mispörunarskimunar er notkun
samsvarana úr erfðamengi í stað alls erfða-
mengisins. Við höfum þróað aðferð til að búa
til samsvaranir með ákjósanlegum eiginleikum
til mispörunarskimunar. Aðferðin felst í sér-
tækri mögnun á 3' hjáröðum Alu endurtaka en
þær geta verið mjög erfðabreytilegar. Með
stillingu bindihitastigs vísa má breyta hversu
mikill fjöldi þeirra magnast upp hverju sinni.
Þannig gátum við magnað upp eina til þrjár
mismunandi Alu 3' hjáraðir úr 40 kb erfða-
mengisbút sem innihélt sex Alu raðir.
Við sýndum fram á sértækni mögnunar með
því að líma fjölfeldi inn í lambda gtlO ferju og
raðgreina 64 klóna. Allar raðir innihéldu við-