Einkaneysla 1957-1987 - 01.12.1989, Page 55

þennan lið en Þjóðverjar komu í öðru sæti með 9,1% (10,2%). Japanir vörðu minnstum hluta í þennan
lið 1986, einungis 5,4% .
Mjög mismunandi er hve mikið einstaklingar greiða fyrir lyf og læknishjálp í OECD ríkjunum.
Þess ber að geta að í einkaneyslutölunum kemur einungis fram sá hluti lyfja- og lækniskostnaðar, sem
einstaklingarnir greiða fyrir beint. Hlutur sjúkrasamlaga, almannatrygginga og tryggingafélaga í
sjúkrakostnaði telst til samneyslunnnar og er því ekki meðtalinn hér. Það fer því eftir fyrirkomulagi um
skiptingu þessa kostnaðar í viðkomandi landi hvert hlutfall lyfja og læknishjálpar er.
Eins og vænta mátti er hlutfall lyfja og læknishjálpar hæst í Bandaríkjunum 14,8% (10,0%) 1987.
Sá hluti heilbrigðisþjónustu sem greiddur er af einstaklingum í Bandaríkjunum er í ríkari mæli greiddur
af opinberum aðilum í öðrum löndum og telst með samneyslunni þar. Á íslandi er hluti lyfja og
læknishjálpar 1,6% (1,5%) einkaneyslunnar 1987 en var 1,7% 1986. Hefur þetta hlutfall verið nokkuð
stöðugt hérlendis undanfarin ár og með því lægsta sem þekkist meðal OECD þjóðanna. Ef bornar eru
saman tölur um heilbrigðisútgjöld einstaklinga 1986, kemur í ljós að hlutfall þessa kostnaðar er lægst í
Bretlandi 1,3% (0,9%) og 1,6% (2,2%) í Danmörku. Yfirleitt eru Norðurlandaþjóðirnar með
kostnaðarhlutfallið í lægra meðallagi, en Danir og íslendingar lægstir. Þetta segir þó ekkert um
heilbrigðisástand þessara þjóða þar sem kostnaður við heilbrigðisþjónustu telst samneysla, eins og
áður segir.
En það eru fleiri þjóðir en Bandaríkjamenn sem búa við það kerfi að einstaklingarnir bera
verulegan kostnað af heilbrigðisþjónustunni. Má hér nefna Japani, Ástrali og Frakka þar sem hlutföll
lyfja og læknishjálpar af einkaneyslu 1987 eru 10,7% (7,7%), 7,0% (6,2%) og 8,9% (10,4%). Hlutfall
heilbrigðisútejalda af einkaneyslu Þjóðverja er aftur á móti svipað og gerist í Skandinavíu eða 3,2%
(2,7%) neyslunnar 1987.
Útgjöld vegna kaupa og rekstrar einkafarartækja svo og kostnaður einstaklinga af almennings-
samgöngum og af pósti ogsíma er hlutfallslega hæstur á íslandi 1987eða 17,9% (15,8%). Hlutfall þetta
er óvenju hátt á íslandi 1986-1987 vegna stóraukinns innflutnings á einkafarartækjum þessi ár. Næst
íslendingum koma Finnar með hlutfall samgangna af einkaneyslu 1987 17,8% (16,7%) ogSvíar 17,3%
(14,0%). Lægst hlutfall samgangna er hjá Japönum 9,4% (8,5%), Áströlum 13,5% (14,6%) og
Grikkjum 13,6% (9,2%). Hlutfall samgangna í Bandaríkjunum er 14,8% (16,3%) af neyslu 1987 eða
næstum j afn hátt og einstaklingar eyða þar í heilbrigðisútgjöldin beint. Tölur um samgönguútgjöld 1986
sýna að ísland er í fjórða sæti það ár. Næstir koma Danir, Finnar og Norðmenn.
Það kann að hafa nokkur áhrif á hlutfall samgangna af einkaneyslu að sum lönd innan OECD
greiða niður fargjöld með almenningsfarartækjum. Hér getur verið um að ræða niðurgreidd fargjöld
með strætisvögnum og lestum og jafnvel flugvélum. Niðurgreiðslur þessar eru ýmist beinir styrkir eða
óbeinar niðurgreiðslur í formi framlaga ef reksturinn skilar ekki hagnaði.
Athygli vekur að 1986 er hluti kaupa og rekstrar einkafarartækja hæstur í Portúgal eða 10,3% af
heildarneyslu þar í landi. Næstir koma Norðmenn með 7,8% (4,6%) einkaneyslu og Danir með 6,6%
(5,3%). Bandaríkin eru hér í fjórða sæti með hlutfall einkabíla 6,3% (6,0%) af einkaneyslu 1986.
ísland erífimmtasæti 1986hvað varðarútgjöld til kaupa og reksturseinkafarartækja með6,l% (6,3%)
af einkaneyslu alls.
Hlutföll tómstundaiðju, skemmtana, menntunar og menningarmála af einkaneyslu hafa aukist í
flestum OECD löndum. Hér eru Finnland, Japan, Svíþjóð og Noregur með hæst hlutföll 1987, um eða
yfir 10% einkaneyslunnar. Hlutfall þessa útgjaldaliðar var lægst í Grikklandi 6,8% (5,2%), á Spáni
7,0%, í Frakklandi 7,3% (6,4%) og á íslandi 8,2% (7,6%). Þessi liður er einungis 6,0% af
einkaneyslunni 1986 í Portúgal þar sem útgjöldin eru hlutfallslega lægst. Ekki eru tiltækar tölur um
skiptingu einkaneyslunnar í Portúgal 1987. Hlutfall þetta er 9,7% í Bretlandi 1986 og 9,3% í
Bandaríkjunum. Hlutfall menntunarinnar einnar sér 1986 er hæst í Bandaríkjunum 2,2% (2,0%) en
Danir, Portúgalar og Ástralir koma næstir með menntunarkostnað á bilinu 1,4% til 1,6%. Hlutur
einstaklinga í menntunarkostnaði í Englandi hefur verið vaxandi á undanförnum árum m.a. vegna þess
að skólagjöld hafa verið hækkuð. Nema útgjöld einstaklinga í Englandi til menntunar 0,8% (0,5%)
einkaneyslu 1986.
Ekki eru allsstaðar tiltækar upplýsingar um hlut menntunarinnar sérstaklega, en lægst virðist
53