Nýtt Helgafell - 01.12.1958, Síða 56

LlFSSKOÐUN MÍN II.
Að velja sér félaga
Eftir IGNAZIO SILONE
Ignazio Silone fæddist fyrsta daf; maímánaðar
árið 1000, í litlu ítölsku l>orpi, ]>ar sem faðir
hans átti landsskika, en móðir hans vann sem
vefkona. Aðeins 17 ára að aldri hóf hann af-
skipti af verkalýðsmálum, er hann var gerður
að ritara iandhúnaðarverkaiuanna í liéraði því, sem
hann var fæddur og upp alinn í, hátt uppi í
Appeninefjöllum. Fyrsla verk lians var að
skipuleggja mótmælagöngu gegn þátttöku í
styrjöldinni, en fyrir það var hann dreginn fyrir
iög og dóm. Arið 1921 gerðist liann eiun af
stofnendum ítalska kommúnistaflokksins, barð-
ist gegn vexti fasismans, var varpað í fangelsi
og siðan rekinn úr landi. — Loks settist hann
að í Sviss árið 1030 og yfirgaf þá jafnframt
kommúnistaflokkinn. Árið 1940 tók hann við
stjórn utanríkisináladeildar ítalska sósíalista-
flokksins. Silone hefur ritað allmargar skáld-
sögur, sem sumar hverjar hafa hlotið lieims-
frægð, svo sem skáldsögulegar lýsingar hans á
sveitungum sinum uppi í fjallahéruðum Norður-
ítaliu. en merkastar jieirra eru Fontamara og
lirauð 'orj vín. Silone er kvongaður og býr nú
í Rómaborg. Grein þá, sem hér birtisl í ís-
lcnzkri þýðingu. ritaði liaun fyrir skömmu, og
liefur hún birzt í brezka tímaritinu Encounter
og bandaríska tímaritinu Dissent, en auk þess
valdi Silone ]>essa ritgerð til birtingar í safni
ritgerða eftir merkustu núlifandi heimspekinga,
en í siðasla hefti Helgafells birtist önnur grein
úr þessu safni: Formáli eða eftirináli, eftir Ber-
trand Russell.
________________________________________________
Undanfarna fjóra áratugi höfum við verið
vitni að hruni flestra þeirra pólitísku og
sósíalísku trúarsetninga, sem lí). öldin arf-
leiddi okkur að. Afleiðing þessa er sú, að marg-
ir menn, er treystu á þessar kenningar sem
væru þær lampi fóta þeirra, hafa steypzt út
í andlegan vergang og villur, og eiga cnn
langa leið fyrir höndum, áður en þeir nái út úr
þeim myrkviði. Þetta er einn þáttur hins
mikla hættuástands, sem nú ríkir í skiptnm
kapítalismans og andkapítalismans. Við stönd-
um því frammi fyrir nauðsyn þess að fram-
kvæma nýtt mat, ekki cinungis á vanda-
málum mannlegrar breytni, heldur einnig á
þeirri spurningu, sem stærri er: sjálfum til-
gangi lífsins. Það skal þegar tekið fram, að
þetta endurmat, jafnvel hinir ómerkilegri
þættir þess, er ekki fólgið í sköpun skemmti-
legra bókmennta. Við munum ávallt geta
fundið ákveðinn hóp virðulegra og heiðvirðra
samborgara, sem túlka anda samtiðarinnar á
sinn eigin hátt með því hvernig þeir láta
skera hár sitt eða hvernig þeir hnýta á sér
hálsbindið. En svo eru hinir, sem ekki eru
eins lánsamir og ávallt hljóta verri útreið í
átökum þeirra afla, sem ég nefndi áður. Það
eru þeir, sem ég ber fyrir brjósti að þessu
sinni.
Á undanförnum 30 árum hafa sjálfsmorð
meðal rithöfunda í ýmsum löndum verið
tíðari en nokkrn sinni áður. Mér virðist, að
hversu mjög sem þessir sorglegu viðburðir
sýnast ólíkir á ytra borði, þá eigi þeir sér
samt sameiginlegan uppruna: það sem Nietz-
sche nefndi níhilisma nútímans. Ég held, að
æviferill rithöfunda sé engu síður mikilvægur
og táknrænn en bækur þær, sem þeir skrifa.
Hvenær sem ég hugleiði þá kennd ringul-
reiðar, leiða og andstyggðar, sem einkennir
samtíð okkar, þá leitar hugur minn ekki til
bóka þeirra Heideggers, Jaspers og Sartres,
heldur til sjálfsmorðs þeirra Essenins, Maya-
kovskys, Ernst Tollers, Kurt Tucholskys,
Stefan Zweigs, Klaus Manns, Dricu La