Félagsbréf - 01.07.1957, Side 9

FÉLAGSBRÉF
7
Bandamannasaga o. fl.) og skemmri (ýmsir íslendinga þættir).
Þar munu einstakir snilldarhöfundar hafa verið að verki. Ekki
er þó minna um hitt vert, að íslenzk alþýða hefur á öllum öld-
um samið smásögur í sínum stíl og sagt þær. Slíkar sögur eru
höfundalausar og kallast þjóðsögur. fslenzkur smásagnahöfund-
ur, sem ná vill til eyrna þjóðar sinnar, hlýtur að kynna sér út
í æsar stíl og frásagnaraðferð þjóðsagnanna, því að á þær hefur
þjóðin hlustað, hún hcfur móíað þær og skýrt í meðferð sinni.
Þeir tónsnillingar þykja nú margir fremstir í sínum röðum, sem
safna þjóðvísum og alþýðulögum og semja síðan verk upp úr
þessum gömlu stefjum og þykja menn að meiri. Rímnalögin
okkar gömlu, sem nutu harla lítillar virðingar um skeið eins
og bókmenntagrein þeirra, þau hafa jafnvel hafizt til vegs og
álits á síðari árum. En fyrst svo er um þau, hví skyldi þá ekki
þjóðsagan og íslendingaþátturinn geta orðið skáldsagnahöfund-
um hollar fyrirmyndir? Hér er ekki verið að hampa einhliða
þjóðernisofstæki, heldur er hér aðeins bent á, að ýmsir ungir
höfundar sækja vatnið yfir ána, þegar þeir leita fyrirmynda.
Af sjálfu leiðir, að slíkir menn þurfa að fyigjast vel með sam-
tíð sinni og kynna sér allt, sem þeir komast höndum undir í
sagnalist nútímans. En mörgum ungum höfundum hefur orðið
hált á því að feta of gaumgæfilega í fótspor einhvers meistar-
ans eða láta ánetjast einhverri stefnu eða „skóla“, svo að kyrk-
ingur hefur komið í persónulega viðleitni og frumlega listsköpun.
Einn hinna ungu rithöfunda, Jónas Árnason, hefur einmitt
nú nýlega ritað athygliverða grein um þetta efni í eitt dag'-
blaðanna, Þjóðviljann, og er enginn vafi á, að orð hans og heil-
ræði geta orðið mörgum byrjandanum á skáldskaparbrautinni
holl leiðarljós, ef þau eru lesin með athygli og skilningi. Þykir
mér því viðeigandi að vitna til hans í grein um nýútkomnar smá-
sögur og skáldsögur. Honum farast meðal annars svo orð um
þau atriði, sem rædd hafa verið hér að framan:
„Nýjungar í stíl og formi geta vissulega orðið til að hressa
upp á íslenzkar bókmenntir. En nýjungar eru ekki einhlítar,