Sveitarstjórnarmál - 01.02.1988, Blaðsíða 16

KYNNING SVEITARFÉLAGA
Hjörtur Pórariasson, framkvæmdastjóri:
Reykhólar-
ad fomu höfuöból-
nú héraösmíöstöö
,,Á frægum Reykjahólum er fegurst vestan lands
á firðinum eyjanna skrúðgrœna krans...”
M. Joch.
Sjálfsagt og eðlilegt er að taka undir þessar
ljóðlínur Matthíasar, þegar tekin er saman frá-
sögn af Reykhólum síðustu áratugina. Mjög
víðsýnt er frá Reykhólum. Fjallahringurinn vest-
ur frá Snæfellsjökli suður um Skarðsströndina,
austur til Gilsfjarðar og áfram norður og vestur
nesin allt til Stálfjalls og Stigahlíða blasir við.
Framundan liggja eyjarnar á firðinum.
Höfuðból frá fornu fari
Frá öndverðri íslands byggð hefur aðstaða,
landkostir og atburðir á Reykhólum vakið
athygli, en ávallt hefur jörðin haft ýmsa yfir-
burði frá náttúrunnar hendi.
Árið 1016 situr þar Þorgils Arason, þegar
Grettir beiddist vistar.
,,Á Reykjahólum löngum bjó rausn og gleði stór
þar rekkur sat, er sparði hvorki mat né bjór...”
M. Joch.
Einni öld síðar situr þar Ingimundur prestur
Einarsson, sonarsonarsonur hans. Hélt prestur
þar fræga brúðkaupsveizlu um Ólafsmessu 1119.
,,...Á Reykjahólum váru svá góðir landkostir
í þenna tíma, at þar váru aldri ófrœvir akr-
arnir. En þat var jafnan vani, at þar var nýtl
mjöl haft til beinabótar ok ágœtis at þeiri
veizlu,...”.
Atburðir Sturlungaaldar snertu sögu Reykja-
hóla. Tumi Sighvatsson yngri var veginn við
kirkjugarðinn þar árið 1244 og er „sagður liggja
þar” undir ákveðnum steini.
Guðmundur ríki Arason, hinn stórláti og
ófyrirleitni höfðingi, mátti þola eignaupptöku
og brottrekstur af jörðinni árið 1446. Bróðir
hans og mágar voru þar að verki. Búsmali hans
var ekkert smáræði. Nautgripir, sauðfé, hross og
svín töldu 950 hausa.
Um þessa bújörð orti Eiríkur Sveinsson eftir-
farandi:
,,Söl, hrognkelsi, krœklingur,
hvönn, egg, reyr, dúnn, melur,
kál, ber, lundi, kolviður,
kofa, rjúpa, selur. ”
Á síðari árum hafa fáir kunnað betur að
hagnýta sér þessi miklu hlunnindi en stórbónd-
inn Bjarni Þórðarson, sem bjó á Reykhólum
árin 1869 til 1899. Hann reisti einnig 1873 — ’74
mjög reisulegan bæ með burstasniði úr timbri og
þykkum torfveggjum. Einnig reisti hann mikil
peningshús og heyhlöður við þau.
í bæjarímu 1893 telur Júlíus Sigurðsson upp
bústofn Bjarna:
Greinarhöfundur, Hjörtur Þórarinsson, við stein Tuma Sighvatssonar
á Reykhólum.
10 SVEITARSTJÓRNARMÁL