Sveitarstjórnarmál - 01.02.1988, Page 26

SAMTALIÐ
„Þetta var orðið
ómögulegt vegna
öryggisleysis á
vetrum”
Samtol við Jón Finnbogason
á Skálmarnesmúla,
síðasta oddvita Múlahrepps
Nokkur hreppsfélög hafa nær tæmzt af fólki
án þess að vera sameinuð öðrum hreppum. Svo
fór um Sléttuhrepp í Norður-ísafjarðarsýslu,
sem lagðist í auðn á árunum 1952—1953,
Grunnavíkurhrepp í sömu sýslu, sem var
sameinaður Snæfjallahreppi frá 1. janúar 1964
með 7 íbúa, Flateyjarhrepp í Suður-
Þingeyjarsýslu, sem var lagður til Hálshrepps 1.
marz 1972 með 5 íbúa, og Loðmundar-
fjarðarhrepp í Norður-Múlasýslu, sem var
sameinaður Borgarfjarðarhreppi frá 1. janúar
1973 og taldi þá einn íbúa.
Óeðlilegt er, að sveitarfélög hljóti slík enda-
lok, enda er reynt að girða fyrir slíkt í sveitar-
stjórnarlögum.
Meðal fámennustu hreppa landsins síðustu
árin var Múlahreppur. Hann var vestasti
hreppur Austur-Barðastrandarsýslu, en allir
hreppar sýslunnar sameinuðust hinn 4. júlí 1987
í einn hrepp, Reykhólahrepp. íbúatala Múla-
hrepps hafði þá verið 16—20 um árabil, og tólf
síðustu árin, eða í þrjú kjörtímabil hrepps-
nefnda, hafði enginn íbúanna haft þar vetur-
setu. Hreppsnefnd var þó við hverjar sveitar-
stjórnarkosningar kosin á kjörfundi á þingstað
hreppsins, Firði, og komu þá flestir atkvæðis-
bærra íbúa á kjörstað.
I
Fyrr á tímum var Múlahreppur fjölmenn sveit
eftir stærð hreppsins. Árið 1700 voru 158 íbúar á
15 býlum í sveitinni. Á árinu 1910 voru 150 íbúar
í hreppnum, árið 1945 eru þar skráðir 100 íbúar
og 51 íbúi á árinu 1960. Ekkert býli fór í eyði
fyrr en árið 1944. Þremur áratugum síðar voru
allir íbúarnir farnir.
Við höfum beðið Jón Finnbogason, fv. bónda
á Skálmarnesmúla og síðasta oddvita hreppsins,
að segja hér frá síðustu árunum í sögu hreppsins
og aðstæðum þeim, sem ollu hnignun byggðar-
innar og brottflutningi íbúanna, en bú-
skaparhættir í byggðum Breiðafjarðar hafa löng-
um verið með öðrum hætti en annars staðar á
landinu. Jón var kosinn í hreppsnefndina árið
1962 og átti samfellt sæti í henni síðan. Hann var
oddviti hreppsins frá árinu 1965.
— íbúatölur hreppsins og fjöldi jarða gefur til
kynna, að margt fólk hafi verið til heimilis á
hverju býli í hreppnum?
,,Já, á sumum jörðunum var margbýli, og
saman bjuggu fleiri en ein fjölskylda á okkar
vísu. Til var það, að búið var í seljum, t.d. í
Svínanesseli. Þegar ég man eftir mér, bjó þar
Kristján Sigfússon, og líklega hefur hann búið
þar eitthvað fram yfir 1925. Áreiðanlega var
víðar búið í seljum áður fyrr. Fólk stundaði bú-
skap, en var líka til sjós, t.d. á skútum frá Flat-
ey.”
,,Já, á sumum jörðunum var margbýlt...."
20 SVEITARSTJÓRNARMÁL