Sveitarstjórnarmál - 01.02.1988, Blaðsíða 53

HEILBRIGÐISMÁL
undirbúa jarðveginn fyrir mikla stefnubreytingu í
heilbrigðismálum, þannig að sjúkratryggingar í
landinu yrðu gefnar frjálsar og stofnað verði til
einkareksturs sjúkrastofnana samhliða opinberum
rekstri. Petta myndi kalla á sjálfstæð tryggingafélög,
er greiði sjúkrakostnað, og þá væri kominn
grundvöllur fyrir samkeppni sjúkrastofnana um að
veita sem hagkvæmasta þjónustu á lægsta mögulega
verði. Pessu fylgja auðvitað mörg vandamál, bæði
kostir og gallar. Pað yrði allt of langt mál að tíunda
það allt hér. í Bandaríkjunum hafa á síðustu árum
þróazt kerfi, svoköiluð HMO-kerfi (Health
Maintainance Organizations). Þetta eru frjáls
sjúkratryggingafélög, sem veita alhliða
sjúkratryggingar, reka sjúkrahús og aðrar
sjúkrastofnanir, en eingöngu fyrir tryggingataka eða
meðlimi samtakanna. Eflaust má draga ýmsan
Iærdóm af þjónustu HMO félaganna, en hætta er á,
að Island sé of lítið til þess, að nota megi sér til
fullnustu einkarekstur af þessu tagi.
Sameiginlegir
kjarasamningar
Á fundi, sem haldinn var á Austurlandi 1986,
ályktaði Félag forstöðumanna sjúkrahúsa á íslandi,
að launamál heilbrigðisstofnana í landinu væru
komin í algjört óefni vegna misræmis kjarasamninga.
Beindi fundurinn því til fjármálaráðherra að hlutast
til um, að heildarkjarasamningur fyrir starfsfólk í
heilbrigðisþjónustunni yrði framvegis gerður á
vegum ráðuneytisins. Á sameiginlegum fundi
Landssambands sjúkrahúsa og Félags
forstöðumanna sjúkrahúsa, sem haldinn var í
Reykjavík snemma á sl. ári, voru enn ræddir
sameiginlegir kjarasamningar fyrir heilbrigðisstéttir.
í framsöguerindum á þessum fundi kom m.a. fram,
að ýmis sjúkrahús hafa greitt hærri taxta en
fjármálaráðuneytið hefur viðurkennt, og þann halla,
sem af þessu kynni að leiða, yrði erfitt að innheimta
hjá sveitarfélögunum. í máli formanns
samninganefndar ríkisins kom fram, að
fjármálaráðuneytið hefði áhuga á, að þeir, sem
annast rekstur heilbrigðisstofnana, gangi
sameiginlega til samninga um kjör starfsfólks á
sjúkra- og heilbrigðisstofnunum. Hefur ráðuneytið
sent bréf til ýmissa aðila, þar sem fram kemur, að
það hyggst beita sér fyrir þessu, ef samstaða næst um
málið. Ég veit, að slík samninganefnd verður
mörgum léttir, þótt ef til vill verði ekki allir sammála
um ágæti þess að miðstýra samningagerð á þennan
hátt. Á hinn bóginn er ljóst, að sá launamunur, sem
verið hefur á sjúkrahúsum í landinu, getur ekki
gengið til Iengdar.
Flokkun sjúkrahúsa
í heilbrigðislögum er gert ráð fyrir, að sjúkrahús
landsins verði flokkuð í reglugerð, sem ráðherra
setur. Samvinnunefnd sjúkrahúsa í Reykjavík og á
Akureyri fékk það verkefni að semja drög að þessari
reglugerð. Ýmsar tilraunir hafa verið gerðar til þess
að flokka sjúkrahúsin, en til þessa hefur allar
hugmyndir um slíka flokkun dagað uppi. Ljóst er,
eins og heilbrigðislögin eru orðuð, að erfitt er að
setja slíka reglugerð, og e.t.v. væri einfaldara að
breyta ákvæðum Iaganna, þótt slíkt sé auðvitað
þyngra í vöfum. Nefndin hefur skilað tillögum sínum
til ráðherra, og verða þær ekki raktar hér. Hins
vegar verður reglugerð um flokkun og
verkaskiptingu sjúkrahúsa ekki sett án samráðs við
Landssamband sjúkrahúsa, sbr. ákvæði
heilbrigðislaga. Mér virðist sem erfitt kunni að verða
að setja reglugerð, sem allir yrðu ásáttir um, en eðli
málsins samkvæmt mun Landssamband sjúkrahúsa
hafa samráð við eigendur sjúkrahúsanna, þegar til
kasta landssambandsins kemur.
Hjúkrunarfrœðingaskortur
Á undanförnum árum hefur borið mikið á skorti á
hjúkrunarfræðingum. Þetta er það atriði í rekstri
sjúkrahúsanna, sem hefur staðið þeim mest fyrir
þrifum. Árið 1984 gerði Hjúkrunarfélag íslands
könnun á því, hve margar stöður hjúkrunarfræðinga
væru setnar. Kom þá í ljós, að 86% af heimiluðum
stöðum voru setnar. Könnun landlæknisembættisins
í árslok 1985 leiddi hið sama í ljós. Um svipað leyti
og landlæknisembættið gerði sína könnun, gerði
Landssamband sjúkrahúsa skyndikönnun á því,
hversu útbreiddur skortur á hjúkrunarfræðingum og
sjúkraliðum væri hjá sambandsaðilum. Undirtektir í
þessari könnun voru góðar, og sýndi könnunin, að
u.þ.b. 20% af stöðum hjúkrunarfræðinga voru
lausar og um 16% af stöðum sjúkraliða. Það skal
tekið fram, að könnun landlæknisembættisins náði
jafnframt til hjúkrunarheimila, og kom í ljós, að
ástandið þar er oft miklu verra en á sjúkrahúsunum.
í könnun Hjúkrunarfélagsins voru
SVEITARSTJÓRNARMÁL 47