Milli mála - 01.01.2010, Síða 16

upplýsa hirð sína um siði og venjur sunnan úr álfunni.15 Í hópi
þeirra rita sem þýdd voru kenndi ýmissa grasa en eitt af því sem
einkennir norrænar þýðingar á frönskum bókmenntum þessa
tíma er að nær öllum verkunum var snúið yfir á prósa.16 Þannig
voru ólík verk að vissu leyti steypt í sama mót því formleg ein-
kenni bundins máls sem aðgreindu verkin á frummálinu hurfu í
þýðingunni.17 Sum verkanna eru tileinkuð konungi og oftar en
einu sinni gefur þýðandinn til kynna skemmtanagildi verksins.
Þetta á við um Elís sögu og Rósamundu, þýðingu á kappa -
kvæðinu Élie de Saint Gille, þar sem þýðandi tekur fram í lok
ritsins að því hafi verið snúið til að skemmta þeim sem verkið
var ætlað.18 Þýðandi Strengleika er sama sinnis og í Möttuls sögu
(fr. Le Mantel mautaillé) má lesa: „Enn þvílík sannendi, sem
valskan sýndi mér, þá norræna ek yðr áheyröndum til gamans ok
skemtanar, svá sem virðuligr Hákon konungr, son Hákonar kon-
ungs, bauð fákunnugleik mínum at göra nökkut gaman af þessu
eptirfylgjanda efni.“19
gerd Wolfgang Weber, sem fjallað hefur um hlutverk riddara-
sagna, hefur bent á að skemmtanagildi þeirra hafi vegið þungt og víst
er að sögusvið þeirra og heimsmynd hafi auðveldað hlustendum að
láta sig dreyma um fjarlæg og framandi lönd.20 Ekki er ólíklegt að
þannig megi skýra vinsældir þeirra en einnig má ætla að skemmt-
anagildið hafi meðal annars orðið til þess að riddarasögur voru lengi
vel litnar hálfgerðu hornauga af velflestum fræðimönnum innan
uM ÞýðIngu Og EnDurrITun Í SöGUNNI UM GRALINN Og PARCEVALS SöGU
16
15 Jónas Kristjánsson, Sagas and Eddas. Iceland’s Medieval Literature, reykjavík: Hið
íslenska bókmenntafélag, 2007 (1. útgáfa 1988), bls. 314–315. Sjá einnig Charles a.
Knudson, „Les versions norroises des romans de Chrétien de Troyes: le cadre“, Mélanges
de langue et de littérature du Moyen Age et de la Renaissance, offerts à Jean Frappier,
genf: Droz, 1970, 1. bindi, bls. 533–541; Jonna Kjær, „La réception scandinave de la litté-
rature courtoise“, bls. 57.
16 Þetta á þó ekki við um Merlínusspá, sem er brot út verkinu Historia regum Britanniae
(Breta sögur) eftir geoffroy af Monmouth. Hún var þýdd undir fornyrðislagi og mun
íslenski munkurinn gunnlaugur Leifsson hafa verið þar að verki um 1200.
17 Sjá til dæmis Jonna Kjær, „La réception scandinave de la littérature courtoise“, bls. 50.
18 Elís saga og Rósamundu, Bjarni Vilhjálmsson bjó til prentunnar, Riddarasögur, reykjavík:
Íslendingasagnaútgáfan/Haukadalsútgáfan, 1954, 4. bindi, bls. 107.
19 Sverrir Tómasson, „Hvenær var Tristrams sögu snúið?“, bls. 53.
20 gerd Wolfgang Weber, „The Decadence of feudal myth – towards a theory of riddarasaga
and romance“, Structure and Meaning in Old Norse Literature. New Approaches to Textual
Analysis and Literary Criticism, ritst. John Lindow, Lars Lönnroth, gerd Wolfgang Weber,
Odense: Odense university Press, 1986, bls. 415–454, hér bls. 432.
Milli mála 2011_Milli mála 1-218 6/28/11 1:38 PM Page 16