Milli mála - 01.01.2010, Blaðsíða 25

gornemant af goort gefur sveininum góð ráð þegar hann kennir
honum vopnaburð og mannasiði.44 Í frönsku ljóðsögunni er það
stundum sögumaður sjálfur sem skýtur inn athugasemdum um
söguhetju sína með vel völdum orðum. Þar sem þýðandi heldur
eftir slíkum umsögnum er framsetningu þeirra breytt á þann veg að
rödd sögumanns hljómar ekki í gegnum þær. Dæmi um það má
finna í frásögninni er hina fágætu hluti ber fyrir augu Parcevals í
kastala fiskikonungsins en ungi riddarinn þegir sem gröfin. Í
Sögunni um gralinn segir: „Ég [sögumaður] er hræddur um að
þetta verði ekki til góðs því að ég hef oft heyrt að rétt eins og hægt
sé að vera of málglaður þá sé líka hægt að vera of þögull.“45 Í
Parcevals sögu má þá lesa: „En svá sem maðr má vera ofmálugr
sér til meina, svá má hann ok vera ofþögull sér til skaða, þvíat
hvárttveggja má mein gera, ofmælgi ok ofþögli.“46 Í norræna text-
anum er frekar bætt í þennan þátt heldur en hitt, eins og bent hefur
verið á, ekki síst í lok atburða, og hljóma þeir þá eins og umsögn
um það sem á undan kemur.47 Þeir geta líka haft almenna skírskot-
un og siðfræðilegt gildi þar sem áhersla er lögð á mikilvægi þess
að láta gott af sér leiða.
Með því að stytta Söguna um gralinn leggur þýðandinn áherslu
á atburðarásina en um leið gefur hann einum þætti verksins meira
vægi en öðrum, söguhetjunni Parceval. geraldine Barnes hefur
bent á að ferðir og þroski Parcevals endurspegli grundvallaratriði
úr Konungs Skuggsjá, sem var líklega samin um svipað leyti og
Sögunni um gralinn var snúið á norrænu og ef til vill fyrir syni
Hákonar konungs.48 Hún telur að sá siðaboðskapur sem kemur
fram í þýðingunni eigi meira sameiginlegt með því sem þar kemur
fram en þeirri dulúð sem einkennir verk Chrétiens. Álfrún
gunnlaugsdóttir er sama sinnis og bendir á að sum þeirra heilræða
og málshátta sem finna megi í Parcevals sögu minni auk þess
ÁSDÍS r. MagnúSDÓTTIr
25
44 F. regina Psaki hefur bent á aukið og ólíkt vægi kvennaráða í norrænu þýðingunni í grein
sinni „Women’s Counsel in the riddarasögur: The Case of Parcvals saga“, Cold Counsel.
Women in Old Norse Literature and Mythology. A Collection of Essays, ritstj. Sarah M.
anderson ásamt Karen Swenson, new York, London: routledge, 2002, bls. 201–224.
45 Chrétien de Troyes, Perceval eða Sagan um gralinn, bls. 116.
46 Parcevals saga, bls. 150.
47 Sjá einkum grein Álfrúnar gunnlaugsdóttur „um Parcevals sögu“.
48 geraldine Barnes, „Parcevals Saga: riddara Skuggsjá?“, Arkiv för nordisk filologi, 99,
1984, bls. 49–62.
Milli mála 2011_Milli mála 1-218 6/28/11 1:38 PM Page 25