Milli mála - 01.01.2010, Blaðsíða 67

stætt, þaggað og kæft í bresk-kanadískri menningu. Kristjana
afhjúpar hið undirskipaða sem marar í hálfu kafi í frumtexta Hál f -
dáns. Í upprunalegri frásögn hans er aðeins ein túlkandi vitund. Í
sögu Kristjönu talar anna hinsvegar í nafni föðurins, sonarins, og
móðurinnar. Móðurinni var opinberlega skákað út úr lúterskum sið
þótt bænir til heilagrar móður legðust seint af hér á landi, enda átti
sterk kvenímynd vafalítið djúpar rætur meðal norrænna manna í
heiðnum hugmyndum um dísir, fylgjur og sjálfa hamingjuna –
lukkuna.
Viðleitni Kristjönu til að endurheimta jákvætt gildi órökrænna
þátta í mannlegu eðli, til jafns við þá sem eru skilgreindir sem
jákvæð tákn um forfrömun og opinbert samþykki ríkjandi menn-
ingarhópa, er auðsæ allt frá hennar fyrstu bókum. Daisy neijmann
bendir á í bókinni The Icelandic Voice in Canadian Letters, sem
veitir yfirlit yfir íslensk-kanadískar bókmenntir í samhengi við ís -
lenska hefð og kanadíska þróun, að raddir sögumanna í The Axe’s
Edge hafi ekki mjög enskan blæ því að þeir fari ekki hratt yfir í
vangaveltum sínum og séu langtum fúsari til að leggja trú á það
sem er yfirskilvitlegt eða óskýranlegt en venja er meðal ensku-
mælandi fólks, en segir þó augljósa breytingu hafa orðið þannig að
hugmyndir um andleg efni frá gamla landinu séu ekki lengur
feimnismál sem þurfi að skammast sín fyrir og dylja.38 neijmann
bætir við að íslensk-kanadíski rithöfundurinn David arnason hafi í
ritdómi sínum verið fyllilega sammála Kristjönu um að kanadísk
sagnagerð hljóti að hljóma svolítið útlendingslega.39
Beiting Kristjönu á pastiche-frásagnaraðferðum, eða samskeyt-
ingu á mismunandi textum, aðfengnum og skálduðum, er því vel til
þess fallin að túlka kanadíska „rödd“ – fjölmenningarlega marg-
röddun – sökum þess hve auðvelt er að sjá hvaðan hvert textabrot
kemur, eins og í mósaíkmynd, en þó er um leið ólíklegt að lesand-
inn greini samskeytin nema hann þekki til frumtextanna, enda er
það heildarmyndin sem máli skiptir.
Kristjana þaggar ekki rödd eldri höfunda sem skrifuðu verk á
íslensku, eins og Hálfdáns Sigmundssonar, Þorleifs Jóakimssonar
guðrún BJörK guðSTEInSDÓTTIr
67
38 Daisy neijmann, The Icelandic Voice in Canadian Letters. The Contribution of Icelandic-
Canadian Writers to Canadian Literature, Carleton, Ontario: Carleton university Press,
1997, bls. 253, 344–345.
39 David arnason „Dislocations“, Prairie Fire 5(2)/1984, bls. 109–110.
Milli mála 2011_Milli mála 1-218 6/28/11 1:38 PM Page 67