Milli mála - 01.01.2010, Blaðsíða 66
sýna jafnan tvö andlit og tala tveimur tungum, sem margfaldast
eftir því sem textinn hvílir á fleiri menningarlegum og
textafræðilegum landamærum. 36 Bók hennar getur þó ekki fram-
kallað þessi blendnu áhrif aðlögunarinnar nema hjá þeim sem
bera á einhvern hátt kennsl á íslensku frumtextana.37
5. Sagan fléttuð upp á nýtt
Í sögunni „guest“ og öðrum í smásagnasafninu The Axe’s Edge fer
Kristjana gunnars óhefðbundnar leiðir í að þýða, aðlaga og endur-
skapa frásagnir af landflutningum Íslendinga til nýja Íslands – að
umrita íslenska menningu á ensku. Það er ögrun að ætla að túlka
framandleik eigin menningar á nýju tungumáli og í nýju samhengi
sem mistúlkar eða misskilur nema efnið sé á einhvern hátt sett í
þekkt samhengi. Samfella ólíkra hugmynda sem skilgreindar eru
sem ó- eða illsættanlegar í ensku samhengi, svo sem blanda heiðni,
kaþólsku og mótmælendatrúar, eða blanda frumhvata og siðmenn-
ingar, er okkur Íslendingum svo töm að við gefum því ekki gaum,
t.d. þegar við signum yfir leiði, að víða annars staðar í heiminum,
eins og í Kanada, sést slíkt ekki nema meðal kaþólikka og telst því
órækt merki um trúarbrögð viðkomandi. Þetta samkrull hugmynda
og hefða okkar Íslendinga, sem okkur finnst svo sjálfsagt, gengur í
berhögg við aldagamla sannfæringu nýlenduþjóðanna um að
heiðni og kristni séu jafn ósættanlegar andstæður eins og frumstætt
líferni við veiðar, annars vegar, og tæknilega framþróað borgarlíf
hinsvegar, sem kemur t.d. fram í árekstrum vegna hvalveiða sem
eru eingöngu takmarkaðar við frumbyggja vestanhafs.
Kristjana dregur fram í dagsljósið þær kerlingabækur sem opin-
ber vestur-íslensk orðræða gekkst lengst af ekki við sökum þess að
þær voru bendlaðar við indíána, konur og allt annað sem var frum-
ÞýðIng, SKöPun, aðLögun?
66
36 Kristjana gunnars, „Transcultural appropriation. Problems and Perspectives“, bls. 50–53.
37 Í B.a.-ritgerð frá enskudeild H.Í. árið 1996, „In the Trail of ghosts. Kristjana gunnars’
Improvations on History in Settlement Poems 1 & 2 and The Axe’s Edge“, rekur Dr. anna
Heiða Pálsdóttir hvernig Kristjana (endur)vann efni úr bókum Þorleifs Jóakimssonar
(Jackson) í bókunum Settlement Poems 1 og 2. Hún vann ritgerðina m.a. úr vinnuskjölum
og frumdrögum sem Kristjana hafði gefið íslenska safninu í Manitobaháskóla, en vel má
vera að þar megi finna fullnaðarupplýsingar um þá frumtexta sem hún lagði til grundvallar
skrifum sínum. Sjá slóð á heimasíðu hennar: http://www.ritlist.is/anna/ritstorf_ba_ritg.htm.
Milli mála 2011_Milli mála 1-218 6/28/11 1:38 PM Page 66