Milli mála - 01.01.2010, Blaðsíða 23

anda í jafnríkum mæli og í franska textanum, enda hlýtur sagan að
hafa haft á sér mun exótískara yfirbragð á norðurslóðum en í
Frakklandi. Því er ef til vill ekki að undra að við þýðingu á Sögunni
um gralinn sleppir þýðandinn nær öllum þeim brögðum sem höf-
undur beitir til að ýta undir trúverðugleika verksins. Chrétien hefur
verk sitt með eftirfarandi orðum:
Sá sem sáir litlu uppsker lítið og sá sem vill fá góða uppskeru
verður að sá fræjum sínum í jarðveg þar sem hann mun upp-
skera hundraðfalt því að góð fræ þorna og deyja í einskis
nýtum jarðvegi. Chrétien sáir og dreifir fræjum skáldsögu
sem hann byrjar á og hann sáir í svo frjóan jarðveg að hann
hlýtur að uppskera ríkulega því að hann gerir þetta fyrir þann
hugprúðasta mann sem fyrirfinnst í rómaveldi, Filippus
greifa af Flandri.40
Þessi dæmisaga sem franski textinn hefst á er sótt í Biblíuna og
samlíkingin upphefur verk Chrétiens og réttlætir um leið og hún
fléttar lesandann inn í það sem viðtakanda eða jarðveg. Inn gangs -
orð verksins eru ekki í norrænu þýðingunni og vera má að þau
hafi ekki verið í handritinu sem þýðandinn studdist við. Þar með
hverfur nafn Filippusar af Flandri, sem höfundurinn tileinkar
verk sitt, og einnig nafn höfundarins sjálfs. Ætla má að hvorugt
nafn anna hafi haft merkingu í því norræna umhverfi sem verkið
var þýtt inn í en með formálanum hverfur einnig umfjöllun
Chrétiens um þau kristilegu gildi sem tengjast greifanum og
síðast en ekki síst þær línur þar sem höfundurinn nefnir „bókina“
sem hinn góði Filippus lét hann fá og þar sem söguna um gralinn
er að finna.41 Inngrip sögumanns eða höfundar í Sögunni um gral-
inn, sem snúast iðulega um „söguna“ eða „bókina“ sem er heim-
ild höfundar, eru einnig tekin út í þýðingunni. Þar heyrist aðeins
í sögumanni eða þýðanda þegar hið sérkennilega orð braull er
útskýrt. Á samsvarandi stað í Sögunni um gralinn er sögumaður
Chrétiens hins vegar hljóður enda þarflaust að skjóta inn
orðskýringu fyrir frönskumælandi áheyrendur sem vissu vel hvað
ÁSDÍS r. MagnúSDÓTTIr
23
40 Chrétien de Troyes, Perceval eða Sagan um gralinn, bls. 43.
41 Sama rit, bls. 44.
Milli mála 2011_Milli mála 1-218 6/28/11 1:38 PM Page 23