Morgunblaðið - 23.10.2014, Blaðsíða 71

UMRÆÐAN 71
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 23. OKTÓBER 2014
Full búð af nýjum vörum
Bláu húsin v/Faxafen • Sími 553 7355 • www.selena.is • Póstsendum • Næg bílastæði • Selena undirfataverslun
Undanfarna tvo ára-
tugi hefur mikið verið
fjallað um nauðsyn ný-
bygginga við Landspít-
ala – háskólasjúkrahús
(LSH) með tilheyrandi
nútíma læknatækjum.
Svo virðist sem engin
hreyfing verði á þess-
um mikilvægu nýbygg-
ingum á næstu árum
vegna skorts á fjár-
magni, þar sem sölu-
tekjur af Landssímanum sem Al-
þingi okkar samþykkti á sínum tíma
að verja til þessara bygginga hafa
annaðhvort ekki skilað sér eða verið
notaðar í eitthvað annað. Undirrit-
aður vill með grein þessari taka
þátt í þessari almennu umræðu og
setja fram eftirfarandi tvær tillögur
um fjármögnun nýbygginga LSH
sem áætlað er að kosti um 50 millj-
arða króna svo og nauðsynleg tæki
fyrir um 12 milljarða.
Fjármögnun nýbyggingar LSH
Staðan virðist vera svona haustið
2014 varðandi fjármögnun nýbygg-
inga LSH: Læknar LSH telja að
nýbygging megi ekki dragast leng-
ur því stefni heilsugæslu lands-
manna í voða svo og eðlilegri end-
urnýjun lækna spítalans og
starfsaðstöðu þeirra. Mikill áhugi
er meðal flestallra alþingismanna á
nýbyggingum við LSH. Ekki er
gert ráð fyrir fjármagni til nýbygg-
inga LSH á fjárlögum
2015, aðeins til að
halda áfram teikni-
vinnu. Ekki er vilji til
að selja eignir okkar
Íslendinga í Lands-
banka, Landvirkjun
o.fl. til að byggja spít-
alann heldur til að
niðurgreiða lán til að
minnka vaxtagjöld og
ekki er vilji til að taka
lán til að fjármagna
nýbyggingar spít-
alans.
Hvað er þá til ráða
til að tryggja um 50 milljarða króna
til nýbygginga LSH fyrir utan
tækjabúnað og viðhald á eldri hluta
spítalans? Leyfi mér að setja fram
eftirfarandi tillögu:
„Lífeyrissjóðir landsmanna taki
þátt í fyrirtækinu „Landspítalinn
ohf.“ með 50 milljörðum til að
byggja fyrstu áfanga nýbygginga
LSH sem fjármagnað er með „fyr-
irframgreiðslu staðgreiðslu skatta“
af mánaðarlegum útborgun lífeyris
frá lífeyrissjóðunum.“
Í sjóðum lífeyrissjóða lands-
manna erum víst samtals um 3.000
milljarðar króna, þar af er sér-
eignasparnaður um 240 milljarðar
og um 500 milljarðar í erlendum
hluta- og skuldabréfum. Til að fjár-
magna þessa 50 milljarða vegna
spítalans geta lífeyrissjóðirnir selt
erlend hluta- og skuldabréf og kom-
ið með til landsins gegnum „fjár-
festingarleið“ Seðlabankans með
álagi. Af þessum 3.000 milljörðum í
lífeyrissjóðum okkar er ógreidd
staðgreiðsla og útsvar um 30% eða
samtals um 900 milljarðar sem
greiðist á löngu tímabili í ríkissjóð
við útborgun mánaðarlegra
greiðslna sjóðanna til lífeyrisþega.
Lagt er til að Alþingi Íslendinga
setji „neyðarlög vegna lýðheilsu
landsmanna“ sem skyldar lífeyr-
issjóðina til að selja eignir til að
greiða fyrirfram hluta af stað-
greiðslu lífeyrisþega, sem verður
síðan haldið eftir þegar lífeyr-
issjóðir standa skil á staðgreiðslu
skatta næstu 10 árin. Á þessum tíu
árum eru lífeyrissjóðirnir eigendur
„Landspítalans ohf.“ en eign-
arhaldið yfirfærist til ríkissjóðs
samkv. nánara samkomulagi þegar
fyrirframgreidda staðgreiðslan með
vöxtum er jöfnuð. Þó svo arðsemi
sjóðanna verði hugsanlega ekki
ásættanleg fyrstu árin þá er hún
virkilega ásættanleg fyrir eigendur
sjóðanna, þ.e.a.s. okkur landsmenn
sem annt er um heilsu okkar. Hug-
myndina má án efa útfæra á marg-
an hátt til að leysa eitt mest aðkall-
andi vandamál þjóðarinnar
varðandi versnandi heilbrigðisþjón-
ustu.
Fjármögnun tækjabúnaðar
LSH
Í mörg ár hafa nútímalæknatæki
verið á óskalista LSH en bíða nýs
spítala með tilheyrandi aðstöðu,
burðarþoli, o.fl. eins og: jóneinda-
skannar (PET/CT), gamma-
sneiðmyndaskannar (SPECT/CT),
segulómunarskannar, Da Vinci
skurðróbótar, o.fl. Eitt þessara
tækja sem bráðvantar er PET/CT
skanni sem getur greint staðsetn-
ingu „virkra krabbameinsfruma“
mjög nákvæmlega með því að dæla
sérstökum „positrons“ (jóneindum)
í blóðið sem krabbafrumur taka
upp. PET/CT er á óskalista LSH og
átti að koma í „nýja spítalann“ eins
og svo mörg önnur tæki en kostar
núna um 900 milljónir miðað við 450
millj. árið 2008 fyrir gengisfellingu
krónunnar. Danir eiga víst 24 svona
PET/CT skanna þar af eru fjórir í
Rikshospitalen í Kaupmannahöfn.
Hvað er þá til ráða til að tryggja
um tólf milljarða króna til nauðsyn-
legs tækjabúnaðar LSH? Leyfi mér
að setja fram eftirfarandi tillögu:
„Lífeyrissjóðir landsmanna
stofna fyrirtækið „Læknatæki hf.“
með aðeins þremur milljörðum
króna í hlutafé til að kaupa og reka
„hátæknibúnað“ fyrir LSH svo og
alla spítala landsins og þær einka-
læknastofur sem það vilja með til-
heyrandi viðhalds- og viðgerð-
arþjónustu.“
Öll dýru læknatækin verða keypt
á kaupleigu til 10 ára með sér-
stökum samstarfssamningum við
framleiðendur tækjanna, svo aðeins
þarf að borga um 20% út eða 2,5
milljarða fyrsta árið fyrir öll tækin
sem kosta samtals um 12 milljarða.
Síðan greiðist um einn milljarður á
ári í kaupleigu/afborganir með
reglulegri uppfærslu á stýri- og
hugbúnaði. Sjúkratryggingar og
sjúklingar borga reksturinn á
næstu árum sem á að standa undir
afborgunum, viðhaldi, varahlutum,
o.fl. Eftir 10 ár eru tækin eign fé-
lagsins og má þá hugsanlega skipta
upp í ný tæki. Slíkir kaupleigu-
samningar eru mjög algengir í við-
skiptum aðila með gagnkvæma
hagsmuni.
Eftir Jón Hjaltalín
Magnússon » Alþingi Íslendinga
setji „neyðarlög
vegna lýðheilsu lands-
manna“ sem skyldar líf-
eyrissjóðina til að greiða
fyrirfram hluta af stað-
greiðslu lífeyrisþega.
Jón Hjaltalín
Magnússon
Höfundur er verkfræðingur, stofn-
félagi í „Spítalinn okkar“ og fyrrver-
andi karabbameinssjúklingur.
Látum lífeyrissjóði okkar
fjármagna nýbyggingar Landspítala