Stígandi - 01.10.1944, Qupperneq 64

STÍGANDI
SIGURÐUR L. PÁLSSON:
ALTARISTAFLAN Á MÖÐRUVÖLLUM
í EYIAFIRÐI
Fæstum mun kunnugt um, að á Möðruvöllum frammi í Eyja-
iirði er dýrlegt listaverk frá miðöldum. Er Jrað altarisbrík útskorin
úr alabastri og prýdd fögrum litum. Henni er skipt í sjö reiti. Er
hver með einni mynd, en undir hverri ntynd eru heiti myndanna
á latínu. Talið frá vinstri eru myndirnar jDessar:
1. Joh. bapt = Johannes Baptista = Jóhannes skírari.
2. Salutacio bt. Marie = Salutatio Beatae Mariae = Boðun
hinar blessuðu Maríu.
3. Nativitas dmni nri = Nativitas Domini Nostri = Fæðing
Drottins vors.
4. Resurrectio dnrni = Resurrectio Domini = Upprisa Drottins.
5. Assuptio Marie = Assumptio Mariae = Himnaför Maríu.
6. Coronacio Marie = Coronatio Mariae = Krýning Maríu.
7. Joh. Evang. = Johannes Evangelista = Jóh. guðsjallamaður.
Að sögn heimamanna á Möðruvöllum, telur Matthías Þórðar-
son, fornminjavörður, er manna bezt veit skil á slíkum hlutum,
að brík jnessi muni vera frá 14. öld.
Bríkin er ensk, af tegund Jreirri, sem kennd er við Nottingliam.
Eru Jrær kallaðar „retables" á enskri tungu, en á latínu „reta-
bula“. Hinar elztu Jreirra voru gerðar um 1350. Ein slík altaris-
brík frá Nottingham er fyrir háaltarinu í kapellu Jörundar helga
í Windsor, aðsetursstað Bretakonungs. Er hún frá 1367. Töflur
Jiessar voru fluttar út frá Nottingham, miðstöð Jressa listiðnaðar,
til Frakklands, Spánar, Ítalíu, Norður-Þýzkalands, Norðurlanda
„og jafnvel íslands" eins og segir í einu heimildarriti mínu
(Mediaeval England, Oxford 1924)). Er til svipuð tafla á Skarði
á Skarðsströnd og sennilega víðar hér á landi, og Jsykja hvarvetna
hinar mestu gersentar.
Svo segir í Máldögum Ólafs biskups Rögnvaldssonar um Hóla-
biskupsdæmi (í Diplomatarium Islandicum V. bls. 307—8):
„Anno 1471. Kirkjan á Möðruvöllum er helguð með guði hinum