Stígandi - 01.01.1945, Blaðsíða 17

STÍGANDI
BLYSFÖR OG GREINARGERÐ
7
urvana þjóð flugeldum gamansemi og hæðni, hinum ótrúlegustu
hugkvæmdum, svo að flestir hlógu og datt ofan yfir alla, sem lásu
eða á hlýddu. En Davíð Stefánsson hefir líka skemmt þjóð sinni
með fleira en kvæðum sínum og söngum, þótt hann geri það á
annan hátt en Gröndal á sinni tíð, og þarf ekki að nefna dærni
slíks.
Eg hefi þessa dagana gluggað dálítið í ljóðmæli Davíðs Stefáns-
sonar, öll bindin sex. Sá „upplestur“ styrkti trú mína á lífvænleik
eða sí-gildi beztu kvæða skálds vors. Að lestri þessum loknum
skaut upp í huga mér kjarnstöku („epigrammi"), er á háskólaár-
um mínum var kveðin við lát dansks skálds. Orðalagi hefi eg
gleymt, en hugsunina má orða þannig á íslenzku: Látið tímann
vinza og sía verk hans. Þá sést, hvað hann hefir gert. Hversu sem
hin kvistskæða viðaröx vandfýsinnar gagnrýni grisjar kvæða-skóg
hans, verður mörg fögur ljóðabjörk eftir skilin.
„Er aldanna blær fer um skáldanna skóg,
þá skýrist það fyrst, hvað í mörkinni bjó
af dýrmætum hugblæs og hreims,"
kvað Örn Arnarson eftir Sigurð Sigurðsson frá Arnarholti. Slíkt
sannast áreiðanlega ekki síður á Davíð Stefánssyni og Fagraskógi
skáldskapar hans.
Ég get þessa til að sýna, að af hálfu Menntaskólans á Akureyri
var ekki ráðizt í blysför þessa með öllu hugsunarlaust. Til hins
ætlast eg auðvitað ekki, að orð mín séu talin hæstaréttardómur.
í bókmenntagreinum sitja margir slíkan dóm, maður eftir mann,
dómandi eftir dómanda. Auk' þess felst eigi mótsögn í að kalla
dóm minn réttan, en blysförina ofrausn. Slíkt er, eftir sem áður,
álitamál. Eg heyrði fyrir skömmu haft eftir skynsömum mennta-
manni, að íslendingar dekruðu um of við skáld sín, ef miðað sé
við, hversu þeir þakka sumum dyggum starfsmönnum og umbóta-
mönnum baráttu þeirra og starf. Það væri og, ef til vill, í raun
réttri ekki óeðlilegt, að vanræksla og vanþakklæti í skáldalaunum
snerust í öfgar, þá er þjóð vor loks þykist skulda skáldum sínum
skotsilfur og sæmd. Það er og eigi auðskorið úr því, „hver er mest-
ur í himnaríki“, a: hver vinnur liin göfgustu verk eða hefir áhrif
hollust og bezt. Hitt er og spurning sér, að hve miklu leyti skáld-
menntir bæta breyska menn. Skotgrafir og blóðvellir álfu vorrar
eru ekki vel fallin til að styrkja trú á, að þær séu mikill mann-
bætir, auki gæði mannlegra hjartna og menning hjartnanna, sem