Stígandi - 01.01.1945, Síða 46
36
BERSÖGLISMÁL
STÍGANDI
Vaxandi dýrtíð hefir vefið höfuðviðfangsefni allra flokka, allra
hinna mörgu og löngu þinga og allra stjórnarherra öll stríðsárin.
Allir þóttust ætla að stöðva dýrtíðina á hverjum tíma. En ráðin
hafa jafnan verið ein og hin sömu: Þingmenn, sem kjörnir eru í
kaupstöðum, segja að afurðaverðið, sem bændur fá, eigi að lækka;
þingrnenn kjörnir í sveitum vilja lækka kaupgjald'verkamanna.
En framkvæmdin verður engin. Verzlun milíi flokka, hrossa-
kaupin milli þingmanna og kjósendahræðsla þeirra valda því, að
hvorugt hefir tekizt. í stað þess er komið kapphlaup, sem íeiðir
til vaxandi dýrtíðar og vaxandi úlfúðar milli framleiðenda sjávar
og sveita. Þingmenn, sem sitja að brunni fjáraflans eða hálauna
hins opinbera, telja sveitamönnum trú um, að höfuðandstæðingár
þeirra séu verkamenn, ög verkamönnum trú um, að dýrtíðiri og
arðránið stafi frá sveitabændum. Við því er ekki hreyft, að höfuð-
uppspretta allrar dýrtíðar ér sú, að'mjög fjölmennar stéttir opin-
herra starfsmanna og fjdraflarnanna lifa við meira óhóf'en bœndur
og verkamenn og safna rúeiru í handraðann þrátt fyrir hækkandi
kaup og afurðaverð. Þessar stéttir, sem þinginu ráða, neita að færa
sínar fórnir. Á það er aldrei minnzt, að lækka beri gróða fjárafla-
mannanna. Heildsalar þjóta upp eins og gorkúlur í fúlviðri, og
þrátt fyrir gegndarlausa eyðslu sína safna þeir auðæfum, einstakir
menn í hundruðum þúsunda, en öll stéttin í tugum miljóna. Hver
heildsali hefir mikið húsrými til umráða og flestir margt skrif-
stofufólk á hálaunum. Bæði í höfuðborginni og öðrum verzlunar-
stöðum þjóta upp smásalar — á öllu landinu skipta nýjar verzlanir
hundruðum — og allir virðast 1 ifa ágætu lífi án mikils erfiðis,
margir þeirra græða stórfé, það sýna m. a. skrauthýsi sumra þess-
ara nýgræðinga, byggð á dýrasta tíma af gróða lítillar verzlunar.
Þó að verkamenn þurfi að búa í kjallaragrenjum og bárujárns-
skúrum, skortir aldrei húsnæði, ef einhver efnamaður vill opna
„sjoppu“ til að auka efni sín. Þótt bæjarfélögin séu í mestu fjár-
þröng, er einstaklingum leyft að safna stórgróða á kvikmyndum.
Hvergi eru lagðar hömlur á, að einstaklingar fái að græða stórfé
á að lokka æskuna til að eyða fé sínu eins og sízt skyldi.
Öllum er ljóst, að allur auður og allt eyðslufé hinna fjölmörgu
verzlunarmanna er upprunnið frá erfiði og sveita þeirra, sem
framleiða vérðmætin úr náttúrunnar skauti. Þarna hljóta að vera
meginrætur dýrtíðarinnar. En það er síður en svo, að ríkisvaldið
geri nokkuð til að höggvá á þessar rætur. Það virðist hlúa að þeim
sem bez.t. Það setur úlfinn til að gæta lambanna, lieildsalana til