Stígandi - 01.01.1945, Síða 29

STÍGANDI BLYSFÖR OG GREINARGERÐ 19
í „koti og höllu“ andans, líkt og Einar Benediktsson kvað („Gam-
alt lag“).
Eg drep á örfá kvæði, þessari fullyrðingu til stuðnings og skýr-
ingar. Arið 1922 birtist önnur kvæðabók skáldsinS, „Kvæði“.
Hafði skáldið þá gerzt Rómferill, og sjást merki þess í binni nýju
kvæðabók. Einar Benediktsson hafði áður sótt yrkisefni til Italíu.
Einkennir það þessi nýju kvæði skálds vors, að þar skiptist á er-
lent og innlent, efnin sótt í norður og suður, efnið fjölbreytt og
sundurleitt, en þó í sambandi. Þar koma kvæði, runnin beint úr
„nautnanna glóð“. Þar eru bænasálmar til beilagrar Maríu,
guðs inóður, þar sem skáldið játar syndir sínar, en ákallar liana
að lireinsa bjarta sitt, „veita sér að kveljast með þeim köldu og
þjáðu, kyssa þá smáðu“. Þar eru langir ljóðbálkar, „Gamla höllin“
og „Með lestinni". í „Gömlu böllinni" sést, hve skáldið er sam-
líft draugasögum vorum, svipum þeirra og ófreskjum. Að sumu
leyti rninnir kvæði þetta með mælsku sinni, bragleikni og Ijóð-
fjöri á séra Matthías, en er þó gagnþrungnara sýnum úr ríki
drauga og dáinna en títt er í kvæðum bans. í aðra röndina minnir
kvæðið, bæði að bragarhætti, kynlegu efni, þjóðsagnasýnum og
skáldskap, á „Hrafninn“ eftir Poe. Þá er kvæðið, „Með lestinni“
bið merkilegasta, bæði af sjálfu sér, í bókmenntasögu vorri og í
ljóðagerð Davíðs Stefánssonar. Þar gerist bann raunsæisskáld.
Eg hygg, að Georg Brandes befði, að ýmsu leyti, likað vel sá ljóð-
flokkur. Þar færir skáld vort bókmenntum vors járnbrautarlausa
lands járnbrautarhraðann, hávaða járnbrautarlesta og járnbraut-
arstöðva, ys og þys, ósköp og ólæti, sköll og skrölt. Eg ætla, að
Einar Hjörleifsson (seinna Einar Kvaran) hafi fyrstur — eða einna
fyrstur — íslenzkra skálda lýst járnbrautarferð og hraðlesta-þjót-
anda á vora tungu (í byrjuninni á hinni ágætu smásögu „Vonum“,
sem samin er í álfu hraðans, Ameríku). Merkileg lýsing á járn-
brautarferð er í „Á ferð og flugi“ Stephans G. Stephanssonar,
blandin magni mikils persónuleiks og andagiftar. Einar Bene-
diktsson hefir kveðið um vélhraðann í „Tínarsmiðjum", og
brunar kvæðið áfram af funa og flughraða.
Það má segja um liöfund kvæðabálksins „Með lestinni“, líkt
og hann kemst sjálfur að orði í „Gömlu höllinni", að þar hefir
eyrað heyrt og augað séð. Og skáldið sýnir það, sem hann sá, skilar
því, sem það heyrir, hermir það eftir í orðum, er á járnbrautarstöð
lætur í eyrurn sem suð, óhljóð, köll og ýmislegur hávaði, þar sem
eigi má giæina orðaskil. Hér sést, að Davíð Stefánsson á í vitum
2*