Stígandi - 01.01.1945, Blaðsíða 21

STÍGANDI
BLYSFÖR OG GREINARGERÐ
11
hreim. Mér finnst norðlenzkt frost og norðlenzk hreinviðri í stíl-
fari skáldsins og málfari. Hitt efa ég mikillega, að mál hans á
„Svörtum fjöðrum" og beztu kvæðum hans verði kallað alþýð-
legt. Á hinni fagurlega ritnu byrjun á Sóloni Islandusi, sýn
þrunginni eða sýnugri („visionær",), virðist mér fremur fyrir-
mannsbragur en alþýðusnið. Að vísu á skáldið það til að bölva
og ragna, ef til vill, flestum ljóðskáldum vorum fremur. En fleiri
blóta en alþýðumenn. Alþýðumönnum hefir ekki verið veittur
einkaréttur á nafni hins forna og sí-unga óvinar né að ákalla
hann í geðshræringum og ákafa. En landamerki alþýðlegs og óal-
þýðlegs máls eru óskýr. Vera má, að sums staðar megi kalla málið
á Sóloni alþýðlegt, en ekki nema sums staðar.
Það einkenni bar og hátt í „Svörtum fjöðrum“, að skáldið var
hagur myndasmiður, sem var lagið að handleika — eða öllu held-
ur hugleika — myndina, samræma hana og samstilla. Ef til vill
væri réttara að kveða þannig að orði um þennan þátt íþróttar
skálds vors, að það er sem myndirnar yrki sjálfar. Sýn getur nýja
sýn, mynd getur aðra mynd. Það er og merkilegt, hve mörg kvæði
skáldsins eru hófsamleg. Skáldið beitir ekki „stjórnlausu“ í „byr
óðum“, eins og Hávamál kveða að orði um eina tegund mennskra
kvenna. Kvæði lians eru vel afmörkuð, jafnvel þótt hver sýnin
reki aðra. En í þeirri grein virðist mér sumum skáldum vorum
— og það höfuðskáldum vorum — stundum bregðast braglistin
eða — öllu heldur — skáldlistin. í þessu efni minnti Davíð Stefáns-
son mig á sænska stórskáldið Gustaf Fröding, einn hinn mesta
snilling, sem kveðið hefir á norrænar tungur.
„Svartar fjaðrir" voru og, sem eg gat, auðugar að lífsreynslu,
bæði sárri og sælli, ekki sízt ef gætt er aldurs höfundar. í einu
kvæði sínu („Vetrarnótt“) kveðst skáldið hafa skrifað beztu ástar-
ljóð sín úr blóði sínu. Og í öðru Ijóði („Sumarmálum") vegsamar
skáldið fegurð þess, að rita „með blóði sínu ljóðin sín á baðm og
blað“. Máttarvöld lífs vors eru meinsöm og dýrseld. Flest skáld
komast að því fullkeyptu, að kveða veigamikil kvæði. Og það
listarverð eða þau skáldalaun eru greidd fyrir fram. Georg
Brandes hefir það eftir frakkneskum rithöfundi, að enginn viti,
hvað lífið sé, og hvað það sé, að vera maður, nema hann hafi
staðið á barmi vitfirringar eða á sjálfsmorðsins brún. Eigi veit
ég, hversu tæpt skáld vort hefir staðið á þvílíkum eggjum. En
enginn hefir getað kveðið sum kvæðin í „Svörtum fjöðrum" nerna
sá, er í fyrsta lagi hafði sætt hinum gagnstæðustu skynhrifum