Stígandi - 01.01.1945, Blaðsíða 98

88
SMÁVEGIS UM ÆTT BALDVINS SKÁLDA STÍGANDI
Þessi umrædda stúlka, móðir Baldvinu, hét Guðrún Björns-
dóttir. Var hún fædd í Aðalreykjadal og alin þar upp. Flytzt hún
úr fæðingarhreppi sínum vinnukona inn að Víðigerði árið 1860.
Er hún þar vinnukona í tvö ár, fyrra árið hjá Kristjáni Kristjáns-
syni og hið síðara hjá Ara Jónssyni, er síðar bjó á Þverá. Það ár
varð kynning þeirra Baldvins, og mun Baldvina fædd árið
1862—3. Guðrún flutti með barnið ársgamalt á fæðingarhrepp
sinn, austur í Aðaldal, en ekki til foreldra sinna, heldur í vist
til vandalausra, því að móðir hennar var dáin og hjá föður sínum
átti hún ekkert athvarf.
Þess má geta hér til fróðleiks, að meðan Baldvina dvelur á
vegum móður sinnar þar eystra, þá er telpan skrifuð Baldína.
Ekkert verður þó um það sagt, hvor nafnmyndin var upphaflega
gefin barninu, því að sú heimild er ekki tiltæk.
Svo er skýrt frá fráfalli Baldvins í áðurnefndri grein, að hann
liefði verið á ferð „ekki langt frá æskustöðvum sínum“, er hann
veiktist og dó eftir fáa daga. Þessar upplýsingar eru í óljósasta
lagi, ekki sízt þegar svo stendur á sem hér, — að æskustöðvar
þessa athvarfssnauða lausingja, er var þó glæsimenni að gáfum
og ásýnd, voru bæði í Skagafjarðar- og Þingeyjarþingi, eins og
áður hefir verið á minnzt.
Aðaltilgangur þessarar stuttu athugasemdar átti að vera sá, að
vekja athygli manna á því, að nokkur vandi fylgir þessari tegund
ritstarfa, ef luin á að fara vel úr hendi. Menn verða að kunna að
gera greinarmun á því, sem í eðli sínu er munnmæli eða er orðið
það sökum tímafjarlægðar og heimildaskorts; — og hinu, sem sök-
um nálægðar sinnar við nútíðina eða vegna fjölþættra heimilda
verður sannprófað eða afsannað og fær af því gildi sitt.
[Um leið og Stígandi þakkar Indriða Indriðasyni upplýsingar þær, sem að
framan eru birtar um ætt Baldvins Jónssonar skálda, ber að geta þess, að hvorki
frú Kristín Sigfúsdóttir né við, sem að ritinu stöndum, liöfum litið svo á, að þættir
þeir, sem hún hefir góðfúslega látið okkur fá til birtingar og notið hafa mikilla
vinsælda, væru óyggjandi sann- eða sagnfræði. Þvert á móti hefir frú Kristín tekið
það oftar en einu sinni fram við ritstjóra Stíganda, að hún hafi ekki nægileg gögn
í höndum eða aðgang að ýmsum nauðsynlegum heimildum, til þess að ekki kunni
sums staðar að skorta á ítarlega frásögn eða í einstökum atriðum annað sannara
að reynast. En eins og tilfærð orð úr grein frú Kristínar, Baldvina Baldvinsdóttir,
í athugasemd Indriða Indriðasonar sýna, er þar einmitt nær alls staðar kveðið
þannig að orði um atriði, sem frúin telur sig skorta heimildir fyrir, að auðsær er
þar. að baki hugsunarháttur hins spaka Islendings: En hvatki er missagt er í
fræðum þessum, þá er skylt að hafa það heldur, er sannara reynist. — Ritstj.]