Stígandi - 01.01.1945, Síða 28

18 BLYSFÖR OG GREINARGERÐ STÍGANDI
maður og hver er fyrirmaður að skáldskapargreind, kann bezt að
greina ósvikna list frá svikinni. Lærdómur og mikil þekking
hrökkva þar ekki til, þótt mikils virði séu. En liitt er satt, sem
sagt var í útvarpinu á Davíðs-messu þess, að vinsæld skálds sannar
ekki listsæld hans. Andagift, snilli og djúpsæi skáldskapar verða
ekki metin eftir lýðhylli hans. En liins vegar má eigi álykta, að
skáldskapur sé lítilsigldur, af því að hann er við alþýðuskap. Eða
á að fyrirdæma skáldskap Jónasar Hallgrímssonar af því, að
hverju ljóðelsku mannsbarni í landinu eru kvæði hans kær, og
hann sjálfur er orðinn og hefir um langan aldur verið ljóðrænn
ástgoði þjóðar vorrar? En hitt er satt, að hins æðsta í 1 ist njóta
þeir einir fullkomlega, sem hefir hlotnazt mikill andlegur þroski,
bæði almennur lífsskilningur og skáldskapar- og listaskilningur,
eru fyrirmenn í þvílíkum greinum. Mætti um slíkt hugðarefni
rita mikið og margt, en því er sleppt að sinni. En liitt verður
að taka skýrt frarn, sem raunar hefir verið innt í hér á undan,
að Davíð Stefánsson hefir kveðið mörg kvæði, sem enginn höfð-
ingi að skáldskapar- og listaviti — nema hann sé því hlutdræg-
ari og skáldinu andsnúnari — fær komizt hjá að njóta og játa um,
að séu gerð af fullkominni íþrótt og „vammi firrðri", sem Egill
kvað. Undir þvílíkan dóm taka og, að eg ætla, allir skynbærir og
dómbærir um þessi rök, þá er „Svartar fjaðrir" og fyrstu kvæða-
bækur hans eiga í hlut. En á hinn bóginn virðist mér, meðal
sumra menntamanna, hafa kennt nokkurrar tilhneigingar til að
neita slíku, er seinustu ljóðmæli lians ber á górna. Fyrir 6—8 árum
átti eg tal við mikinn gáfumann, fræðimann og menntamann,
ljóðrænan vel og fylginn sér, um seinustu kvæðabók skálds vors.
Fannst honum lítið til um hana, hafði, að mér skildist, lauslega
rýnt í hana, en ekkert fundið þar, er stóðst gagnrýni-próf hans.
Eg las honum þá kvæðin „í ormagarðinum“ og „Lótusblóm".
Játaði viðtalandi minn þegar hvoru tveggja, að bæði kvæðin væri
góður skáldskapur og sér hefði sézt yfir þau. Eg þykist hafa gilda
ástæðu til að ætla, að fleirum menntamönnum vorurn fari svipað
og þessum mæta og mikla hæfileikamanni. Játa ber, að skáldinu
hefir ekki allt af jafn-vel tekizt í kvæðabókum sínurn, og er slíkt
lítil tíðindi. En eg dirfist að staðhæfa, að í öllum kvæðabókum
sínum hefir Davíð Stefánsson gefið þjóð sinni verðmæt ljóð og
líkleg til langlífis, ef íslendingar halda áfram að unna fögrum
kveðskap og þeim tekst að varðveita tungu sína og þjóðerni. Og
það er eitt einkenni sumra sí-gildra ljóða hans, að þau eiga heima