Stígandi - 01.01.1945, Blaðsíða 38

28
BLYSFÖR OG GREINARGERÐ
STÍGANDI
ara draumstefja stundum sannkallaður fiðlungur, þá er honum
tekst bezt.
I þessu stutta kvæði er stígandi. Síðasta vísan hrífur fastast,
enda flýgur hún víðast og varmast. Þar sjást langir og logum
drifnir örlaga-þræðir og sálrænir þræðir, þandir vítt og vítt yfir
eilífðir og rýmindi. Og næman lesanda grunar margt og margt,
er hann les eða heyrir farið með þetta eldlega erindi.
Hvernig sem framtíðin síar og sáldar, dæmir og deilir, er það
víst, að Davíð Stefánsson hefir gefið þjóð sinni mörg ágæt kvæði.
Hann liefir aukið og auðgað fegurð lands vors og ,,ljóð vors
lands“.
Eg er þess vís, að skáldadómar framtíðarinnar telja hann mak-
legan þeirrar blysfarar, er æska hins norðlenzka menntaskóla fór
til hans á fimmtugs-afmæli hans.
Véfrétt, vébönd, jarteikn
Hver er uppruni þessara fornu orða?
Eilt þeirra er tökuorð, jafngamalt kristui hér á landi. Jarteikn er um millilið
komið úr fornri þýzktt, warteken eða Wahrzeichen, sem orðrétt þýðir sönnunargagn
eða sannindaleikn. En jarteikn voru sannindateikn kristinnar trúar. Orðmyndin
jartegn er forn, en hefir vikið fyrir fullkominni íslenzkun á síðari hluta orðsins.
Orðmyndin jarðteikn cr liins vegar gerð af misskilningi og á ekki rétt á sér.
Vc er helgistaður eða helgidómur, gat cinuig verið vígður herfáni, gunnvé. A
ýmsiim helgistöðum var gcngið til frétta við goðin, miklu víðar en í hinutn frægu
grísktt vcfréttum. Ásatrúarmenn stunduðu það nokkuð. I>á fengust véfréttir, og
voru það jafnan merkissvör, en oft tvíra'ð.
Véhönd voru strcngd kringum lögréttu á helguðuni þingstöðum og kringum
dóma, scm sátu að störfum. Inn fyrir vébönd máttu engir koma nema í lögmætum
nauðsynjacrindum. Á síðari öldum tákna véhönd takmarkalínu helgaðs svæðis og
stundum takmarkalínu yfirráðasvaðis. Þannig var stundum komizt svo að orði hér
á árununi, að Island væri talið innan vébanda danska konungsríkisins. — B. S.