Stígandi - 01.04.1945, Blaðsíða 24

118
ÆSKUMINNINGAR
STÍGANDI
raun í rímnagerð — sem löngu síðar átti þátt í rímu Helga kon-
ungs Hálfdanarsonar.
Litlu síðar en þetta var, mun það hafa verið, að ég byrjaði að
læra barnalærdómskverið — og fannst það leiðinlegt verk. En ekki
var það þó nndantekningarlaust. Ymislegt í siðalærdóminum festi
rætur í huga mínum. En sumir trúarlærdómarnir vöktn snennna
lijá mér efa — og einkum útskúfunarkenningin. Bernskutrú sú,
er ég hefi minnzt á áður, stafaði einkuni af móðurmissi mínum og
trúuðu kvenfólki á heimilinu. Njólu Björns Gunnlaugssonar
kynntist ég um sama leyti og kverinu og hafði sú kynning ýnrisleg
álnif á mig í gagnstæða átt við kverkennslnna. Og líku máli var
að gegna um bók Magnúsar guðfræðings Eiríkssonar „Um Jóhann-
esar guðspjall ', sem ég kynntist líka ungur, en nokkru síðar en
kverinu.
Eg hefi áður tekið það fram, að hræðsla mín við „djöfulinn"
hvarf að vissu leyti og mestu leyti í ósjálfráðum draumórum. En
hitt varð líka furðu snemma, að kenning kirkjunnar um andskota
guðs strandaði í huga mínum á náttúrlegri rökleiðslu og er lík-
legt, að það hafi stafað af Njólu Björns Gunnlaugssonar, að ein-
hverju leyti. Samkvæmt kenningu kirkjunnar er „djöfullinn"
skapaður af guði — eins og allt annað og nteð því innræti sem
honum — þ. e. „djöflinum“ — er talið eiginlegt. En ætla verður,
að alvitrunt guði hafi verið auðvelt að sjá fyrirfram hvers konar
afleiðingar yrðu af nefndu innræti og algóðum guði eiginlegast
og almáttugum guði auðvelt að afstýra þeim. Og liafi það ekki
verið gert — á hverj um er þá ábyrgðin? Á mönnunum eða hvað —
sem ólíklega hef'ðu verið því vaxnir? Á þeim, er upphafinu olli,
skaparanum, eða hvað? En er það ekki í bága við þá eiginleika,
sem honum eru tileinkaðir? — Myndi ekki vera næst sanni, að
kenning þessi sé öll grundvölluð á lítilli þekkingu?
Hugleiðingar þær, sem hér eru látnar í ljós, höfðu lítil áhrif
á „barnatrú" mína, önnur en þau að afneita trúnni á „djöfulinn“.
Sonarafstaða mín til guðshugmyndarinnar var söm og áður, að
sinni. En með fermingu minni urðu þáttaskipti í sálarlífi mínu,
sem nú verður kornið að.
Ein af spurningum þeim, sem presturinn lagði fyrir mig á
kirkjugólfi fermingardaginn og í áheyrn almennings, var svohljóð-
andi: „Afneitar þú af öllu hjarta djöflinum, öllum lians verkunt
og öllu lians athæfi?“ Nú hafði ég komizt að þeirri niðurstöðu,
svo sem fyrr er sagt, að djöfull — í kirkjulegum skilningi — væri