Stígandi - 01.03.1949, Blaðsíða 44

legg, og eins frá Snorra goða. Samt hefir Landnámahöfundur
þeirra ekkert hirt um ættarsögur þessara manna. Það er öðru nær.
Þetta er merkileg mótsetning. Það getur verið, að varðveitzt
hafi með Melamönnum alls konar munnmæli um forfeður þeirra
þar vestra, í Borgarfirði, á Mýrum og við Breiðafjörð, sem komu
svo mikið í bága við frásagnir Egils og Eyrbyggja sagna, að þeir
misstu alla trú á þessum sögum, en að saga hinna norðlenzku for-
feðra þeirra hafi verið þeim lítið kunn af öðrum heimildum en
Jreim fornsögum, sem þeir náðu í. Hér er þó einnig á annað að
líta. Höfundur Melabókar mun hafa haft sérstakar mætur á Vatns-
dæla sögu. Hann tók upp afarlanga útdrætti úr henni. Þess ber þó
að gæta, að Melamenn röktu ætt sína ekki einungis til Ingimund-
ar hins gamla, heldur einnig þriggja annarra manna, sem koma
við sögu hans, Jörundar háís, Húnröðar, sonarsonar Ævars hins
gamla, og Sæmundar hins suðureyska. En nú er talið sennilegt, að
höfundur Melabókar hafi verið Þorsteinn böllóttur Snorrason,
senr var af Melamönnum sjálfur, en varð ábóti á Helgafelli ýdá-
inn 1353). Slíkum rtianni er sérlega vel til þess trúandi, að honum
hafi þótt um Ingimund og ættmenn hans vænzt allra heiðinna for-
feðra sinna, en hins vegar verið illa við lýsingu Egils Skallagríms-
sonar og sumra ættmanna hans í Egils sögu. En það gat aukið and-
úð hans í garð þessarar sögu.
En hvað sem þessu líður, þá er þó víst, að höfundur Melabókar
hefir tekið norðlenzku fornsögurnar langt fram yfir sögur ann-
arra landshluta. Það getur því verið af slíkum ástæðum einum, að
hann hefir að öllum líkindum ekki reynt að minnka landnám
Helga hins magra, þó að það hafi verið stærst allra á landi og að-
staðan þarna að öðru leyti tæplega önnur en í landi Skallagríms
og Ketils hængs. Þetta mun mega ráða af því, að höfundur Svarf-
dæla sögu virðist ekki hafa vitað eða viðurkennt, að Helgi hafi átt
Svarfaðardal ekki síður en aðra hluta Eyjafjarðar, því að hann
lætur Helga sjálfan kalla dalinn ónuminn. Um landnám Ingólfs
Arnarsonar munu hins vegar ekki hafa verið nokkur tvímæli.
Hinar sérstöku mætur Melabókar á norðlenzku sögunum held
ég að komi fram einnig í formála hennar fyrir landnámunum á
Norðurlandi, sem Þórðarbók varðveitir. Þar segir meðal annars:
„Hafa þar og flestar sögur gerzt og stærstar í þessum héruðum, og
ei eldist það enn á vorum dögum, þótt vér eldumst og landið
hrörni að sínum kostum.“ Það má vel vera, að af formála, sem
Sturlubók hefir á þessum stað, megi ráða nokkuð um aldur frum-
1 14 STÍGANDI